Pestgedrag als reden voor vertrek

Na twee jaar gepest te zijn door een collega-wethouder dient wethouder Vermeulen van de gemeente Roosendaal begin september haar ontslag in. Over de dader schrijft de regionale krant: ‘Zijn wil is wet. En wie daar tegenin gaat, wordt tegengewerkt of eruit geknikkerd.’ Toch is hij twee dagen later zelf ook weg. Een voorbeeld van een effectieve aanpak van grensoverschrijdend gedrag, maar met kanttekeningen.

Zou gepest worden door een andere wethouder een nieuwe reden voor het vertrek van wethouders zijn? Van de ruim 150 wethouders die jaarlijks opstappen, is een politiek conflict, meestal met de raad, veruit de belangrijkste reden. Toch zien we een lichte toename van wethouders die ‘persoonlijke omstandigheden’ als reden geven. Mogelijk dat sommige wethouders hier pestgedrag onder scharen, maar er maar voor kiezen dat niet expliciet te maken.

Zo niet in Roosendaal. Vermeulen meldde in haar persbericht dat ze zich in het college ‘niet veilig’ voelde. En die woorden bleken explosief. Vrij snel verschenen er berichten in de krant die het pestgedrag van de vermeende daders verdiepte. Het zou gaan om opmerkingen over uiterlijk en kleding en misbruik maken van haar visuele beperking.

Twee dagen na haar persbericht verschenen in de krant aanvullende verklaringen van tien ‘bronnen dicht op het vuur’ van de voornaamste dader: ‘Mensen lopen regelmatig huilend de kamer uit, er zitten zelfs personen thuis door zijn gedrag. Hij scheldt mensen uit, spreekt met stemverheffing en is zeer dwingend.’ In korte tijd werd de (vermeende) jager ook prooi en nog dezelfde dag kondigt hij zijn ontslag aan. Een andere wethouder die aan het pestgedrag zou hebben meegedaan, geeft in de eerstvolgende raadsvergadering aan dat ze van de beschuldigingen wakker heeft gelegen. Ze vraagt zich hardop af: ‘Wat kan ik gezegd hebben dat als pesterijen is gevoeld?’

Hoewel de crisis nog niet ten einde is, zijn al eerste lessen te trekken. Zo is het goed dat grensoverschrijdend gedrag ook in de lokale politiek steeds minder geaccepteerd wordt. En als de feiten kloppen, kan dat niet zonder gevolgen blijven. Wel is de vraag of er de afgelopen jaren pogingen zijn ondernomen om het pestgedrag te stoppen. Wat hebben alle wethouders en de burgemeester gedaan? Is er externe hulp ingeschakeld? De casus laat immers zien wat voor krachten er vrijkomen na dergelijke beschuldigingen.

In onderzoek naar ‘tegenmacht’ zagen we dat tegenmachten tegen de uitvoerende macht vooral in samenwerking effectief zijn. Dat zien we in Roosendaal via het persbericht dat leidt tot media-aandacht en vervolgens weer tot verklaringen van ambtenaren. Dergelijke opeenstapelingen kunnen leiden tot een golf van tegenmacht die niet meer te houden is en in dit geval binnen twee dagen tot het vertrek van een wethouder heeft geleid.

Een beschuldiging van grensoverschrijdend gedag geeft dus een enorme politieke macht. Dat is goed nieuws voor de slachtoffers en kan wangedrag in de toekomst voorkomen. Maar misbruik ligt op de loer. Politieke en persoonlijke levens kunnen er opvallend makkelijk mee worden gebroken. Het is dus een grote verantwoordelijkheid voor politici hier zorgvuldig mee om te gaan. Laten we hopen dat ze dat ook zullen doen.