Deadline omgevingsdiensten gemist

Noord-Holland, Limburg, Flevoland en Overijssel hebben om uiteenlopende redenen vertraging opgelopen bij de onderhandelingen over de omgevings- of regionale uitvoeringsdiensten (rud’s). Overijssel, dat werkt aan de komst van een zogeheten netwerk- rud, laat weten pas in juli duidelijkheid te kunnen geven over de vraag of dit model haalbaar is. Bij een netwerk-rud ontstaat uitsluitend virtueel een nieuwe organisatie. Staatssecretaris Atsma (Milieu, CDA) wilde uiterlijk 31 mei van alle provincies een plan ontvangen. De genoemde vier waren op dat moment nog niet klaar.

Of het kabinet maatregelen neemt tegen de met vertraging kampende provincies, was begin deze week nog niet bekend. De woordvoerster van Atsma wilde daar niet op vooruitlopen. Eerder dit jaar heeft de staatssecretaris schriftelijk gedreigd met ingrijpen als provincies de boel niet op orde hebben.

Nieuwe gedeputeerden

Volgens Harry ter Braak, die de provincies als organisatieadviseur en procesbegeleider terzijde staat, is de ontstane vertraging deels te verklaren doordat een nieuwe generatie milieugedeputeerden is aangetreden. Zo kregen Noord-Holland (Tjeerd Talsma, PvdA), Limburg (Patrick van der Broeck, CDA), Flevoland (Jaap Lodders, VVD) en Overijssel (Ineke Bakker, VVD) allevier nieuwe gedeputeerden voor milieu.

Om deze reden verwacht Ter Braak begrip bij de staatssecretaris. ‘Tegen een gedeputeerde die er pas een paar weken zit, kan je wel zeggen dat de datum van 31 mei hard is, maar tegelijkertijd heb je wel met de bestuurlijke werkelijkheid te maken. Sommige gedeputeerden hebben nog niet eens alle betrokkenen kunnen spreken. En zij voeren nu intensief overleg, is mijn waarneming.’ Ter Braak verwacht dat Noord-Holland, Limburg en Flevoland op korte termijn alsnog uitsluitsel kunnen geven over de weg die zij denken in te slaan met de omgevingsdiensten. ‘Het is een kwestie van enkele weken, schat ik in. Maar het hangt er ook vanaf hoe het overleg met de gemeenten verloopt. Er zijn zó veel modaliteiten mogelijk, daar moet je in je brief natuurlijk wel iets over zeggen.’ De provincieadviseur, die zich enkele maanden geleden in Binnenlands Bestuur zeer kritisch uitliet over het hele proces rond de omgevingsdiensten (hij sprak van ‘een collectief falen’ van alle overheden), meent dat het een goede zaak is dat Atsma een deadline heeft opgelegd: ‘Want door dat timelock is iedereen wel gedwongen om voor de zomer hom of kuit te geven.’

De rud’s moeten milieutaken gaan uitvoeren voor Rijk, provincies en gemeenten. Het gaat om vergunningverlening, handhaving en toezicht. Door de operatie veranderen duizenden ambtenaren van werkgever en/of werkplek. De diensten moeten uiterlijk 1 januari 2013 draaien. De provincie Zuid-Holland, die met de vorming van de rud’s vooroploopt, heeft een sociaal beleidskader ontwikkeld. Ondernemingsraden van diverse gemeenten zoeken intussen samenwerking met elkaar om grip te krijgen op het proces. In Groningen zijn hiervoor de eerste stappen gezet. Personeelsvertegenwoordigers bij gemeenten in Friesland en Drenthe overwegen ook samenwerking.