De Woo en de bescherming van ambtenaren

Gevoelig onderwerp bij openbaarheid van overheidsinformatie vormt de bescherming van degenen die bij de beleids- en besluitvorming zijn betrokken. Bescherming van de ambtenaren die in alle vrijheid moeten kunnen adviseren staat hoog in het vaandel. De initiatiefnemers van de Wet open overheid probeerden daar in eerste instantie mee te breken.

Juist omdat, zo was de stelling, deze beperking aan de openbaarheid van informatie te veel werd ingeroepen. Bovendien zou het belang van inzicht in de beleids- en besluitvorming vooropgesteld moeten worden. Na de eerste besprekingen van het wetvoorstel werd een grote inperking van die bescherming van ambtenaren evenwel teruggedraaid. Persoonlijke beleidsopvattingen van ambtenaren en anderen die bij het intern beraad betrokken zijn en blijven in beginsel net als onder de Wob vertrouwelijk.
 

Toch zijn er wat bijzonderheden in de regeling zoals nu voorgesteld, waarover de Eerste Kamer moet oordelen. Want anders dan in de Wob meent de Woo-wetgever namelijk in artikel 5.2 te moeten duiden wat er onder moet worden verstaan “ambtelijke adviezen, visies, standpunten en overwegingen” en wordt vooral ook geduid wat het niet is “feiten, prognoses, beleidsalternatieven, de gevolgen van een bepaald beleidsalternatief of andere onderdelen met een overwegend objectief karakter.” 

De Wob hield het bij de definitie van persoonlijke beleidsopvattingen als “een opvatting, voorstel, aanbeveling of conclusie van een of meer personen over een bestuurlijke aangelegenheid en de daartoe door hen aangevoerde argumenten” en de jurisprudentie dat feiten, indien zij niet zijn verweven met die opvattingen, openbaar gemaakt kunnen worden.
 

De crux zit in het laatste onderdeel van de Woo-definitie, waar gesproken wordt van het objectieve karakter. Buiten de genoemde feiten en prognoses zou je immers puur taalkundig snel menen dat het bij beleidsalternatieven en de gevolgen ervan om puur subjectieve informatie gaat die niet afwijkt van een ambtelijk advies, een standpunt, een visie of een overweging. Toch is dit subtiele onderscheid voer voor discussie. Enerzijds omdat het kennelijk gaat om ‘overwegend’ objectieve informatie. Anderzijds omdat de toelichting niet uitblinkt in duidelijkheid.
 

Een andere bijzonderheid en ook voer voor discussie, is de bij amendement nog geregelde verbijzondering van deze objectieve gegevens, daar waar ze worden gedeeld door ambtenaren met Kamerleden. Het is al bijzonder dat de Woo-wetgever meent meer bescherming te moeten geven aan de ambtenaar die Kamerleden, statenleden en gemeenteraadsleden adviseert. Nog bijzonderder is het dat die bescherming opeens ook ziet op objectieve gegevens. Kennelijk is de ene persoonlijke beleidsopvatting de andere niet. Een duidelijk geval van ‘preken voor eigen parochie.

Cornelis van der Sluis