'De vijand zit in Nederland' - interview

Marokkaanse jongeren
‘We hebben een veiligheidscrisis in dit land’, zegt de Zaltbommelse burgemeester Albert van den Bosch (VVD). ‘Er is sprake van een leefbaarheidscrisis, al jarenlang.’ Onderwerp van gesprek: de Marokkaanse jongeren die her en der in Nederland voor ernstige overlast zorgen.

Relletjes
Van den Bosch heeft recht van spreken. Ook Zaltbommel werd onlangs opgeschrikt door ernstige problemen met Marokkaanse jongens. Die pikten het niet dat twee van hen door de politie in het buurthuis werden gezocht wegens winkeldiefstal. Er ontstonden relletjes. Van den Bosch ontruimde daarop het buurthuis, waarna hij werd bedreigd. Sindsdien wordt hij bewaakt.

Vertrouwen kwijt
‘Ik verwijt het kabinet en de landelijke politiek in het algemeen dat ze niets doen aan deze interne veiligheidscrisis. Ik erger me rot hoe er nu al maanden wordt gepraat over Irak en Afghanistan, terwijl er aan een veel groter probleem niets wordt gedaan. De mensen in mijn kleine gemeente zijn het vertrouwen in de overheid kwijt, ze voelen zich in de steek gelaten. Ik vind het heel belangrijk dat mensen stemmen, maar ik begrijp het als ze het niet meer doen. De mensen zijn de intimidatie van die Marokkaanse jongens zat.

Pak tuig aan
Dan zeg ik dus: ga je dáár als overheid nu eens druk over maken!’ Van den Bosch kan er met zijn hoofd niet bij. ‘Ik snap niet dat er zoveel miljard in de aanschaf van JSF straaljagers wordt gestoken als je voor dat geld ook heel veel extra politieagenten kan aanstellen. Wie is onze vijand? Hebben wij een dure luchtmacht nodig voor vage oorlogen in verre landen, of bevindt de vijand zich intern, in Nederland?’, vraagt Van den Bosch zich retorisch af. ‘Laten we de straat in Nederland terug veroveren! Pak het tuig keihard aan! De grote massa van de mensen is het echt zat, zowel PvdA’ers als VVD’ers, het heeft niets met links of rechts te maken.’

Loverboys
Van den Bosch schetst de problematiek in het 26 duizend inwoners tellende Zaltbommel. ‘Ongeveer de helft van de inwoners woont in de stad zelf, de rest in de omliggende dorpen. In de stad is 10 procent van de inwoners van Marokkaanse afkomst en die wonen vrijwel allemaal in één wijk. We hebben zo’n vijftig vervelende Marokkaanse jongens, van wie twintig harde kern en dertig meelopers. Met de overige duizend Marokkanen zijn geen problemen. Maar die groep jongens loopt voortdurend te klooien en dat gaat héél ver. Intimidatie, geweld, ernstige overlast, er gebeurt veel meer dan alleen maar “hoer” roepen tegen vrouwen. We hebben ook enkele loverboys, bijna allemaal van Marokkaanse afkomst. Ik hoor geruchten dat die ook al opduiken bij de basisscholen. De impact van dit alles is in een plaats als Zaltbommel enorm.

Geen multiculti
We hebben hier vrijwel geen andere multiculti, je bent dus óf Nederlander óf Marokkaan. In een stad als Utrecht ligt dat heel anders. Daar lopen heel veel nationaliteiten rond en merk je in het centrum van Utrecht weinig van de problemen in Kanaleneiland’, aldus Van den Bosch die raadslid was in de Domstad.

Bedreigd
‘De mensen in mijn gemeente voelen zich écht bedreigd en geïntimideerd. Ze durven geen aangifte meer te doen. Ik krijg ze voortdurend op het spreekuur, en wat je dan hoort, daar schrik je van. Ik heb homo’s op mijn kamer gehad die me vertelden dat ze zijn verhuisd omdat ze zoveel last hadden van die jongens. Ook de Marokkaanse gemeenschap voelt zich trouwens geïntimideerd, zij zijn óók bang. Ook uit die hoek komen ze naar mijn spreekuur en dan hoor ik dat zij zich óók onveilig voelen.

Strijd
Waar ik het over heb is dan ook geen strijd tegen de islam, het is een strijd tegen de straatjeugd. De Marokkaanse straatjeugd. Er is een groep die gewoon keihard moet worden aangepakt. Marokkanen zelf zeggen ook tegen mij: zo’n loverboy moet je 10 jaar opsluiten, niet anderhalf.’

Capaciteit politie
Van den Bosch is oprecht bezorgd. ‘Allereerst over het gebrek aan politiecapaciteit. Mijn politieteam Bommelerwaard, voor Zaltbommel en wijde omgeving, is in 6 jaar teruggegaan van 42 fte naar 37 fte. Zeg dan dus niet dat er méér geld is voor de politie. De pakkans is in Nederland inmiddels zó klein. En juist in de Marokkaanse cultuur is het heel belangrijk dat je die jongens écht pakt, dat ze dan dus niet na een dag weer vrij zijn. Ik merk zelfs bij de politie dat er wat huiver ontstaat, dat ze bang zijn om die jongens op te pakken als ze niet 100 procent zeker weten dat er een bewijsbare zaak is.

Bang
Politiemensen zijn bang geworden dat Justitie zegt: dit is niet hard genoeg, hij mag weer naar huis. Op die manier help je de slachtoffers natuurlijk ook niet. Mensen zijn als de dood dat hun naam bekend wordt, dat ze ondanks garanties van de politie op straat belanden en bekend raken bij die jongens. Juist die Marokkaanse jongens gaan daar zeer slim, handig en geraffineerd mee om, hoor ik telkens van de politie.’

Langer voorarrest
En dus, denkt burgemeester Van den Bosch, wordt het tijd voor een andere aanpak. ‘Ik pleit voor speciale wetgeving voor deze groep, voor jongens die op deze manier de straat onveilig maken, en in Zaltbommel hebben we het dan over Marokkaanse jongens ja. Die zijn ook meer dan andere groepen ontvankelijk voor de straatcultuur. Dus moeten we maar eens over speciale wetgeving gaan nadenken. Bijvoorbeeld een langer voorarrest. Nu is het zo dat zo’n jongen 3 dagen in de cel zit, hij houdt zijn mond, de politie kan niks en hij gaat weer de straat op. Met alle gevolgen vandien voor de aangever.

Maffia
In ons strafrecht zijn we uit het oog verloren dat het slachtoffer óók geholpen moet worden. Misschien moeten we dus maar eens met speciale wetten gaan werken, bijvoorbeeld voor een periode van 5 jaar, zoals dat in Italië ook is gebeurd in de aanpak van de maffia. Daar was ook telkens sprake van intimidatie. En natuurlijk moeten we de rechtstaat overeind houden, ik heb de panklare oplossing ook niet. Maar we moeten het echt over een andere boeg gaan gooien want anders lossen we de problemen met die Marokkaanse jongeren niet op’.

Geen sherrif
Hij ziet de kritiek op zijn idee al losbarsten. ‘Dan zeggen ze: de burgemeester kán al zoveel, hij heeft al zoveel bevoegdheden! Waar het mij om gaat is het strafrecht. Daar wil ik als burgemeester juist buiten blijven. Ik wil geen sheriff worden.’ Het zit hem dwars, dat zijn invloed bij deze problemen zo beperkt is. ‘Ik ben hier nu 6 jaar burgemeester en ik kan in feite zo weinig doen. Ik kan geen blik agenten opentrekken. Dat is mijn frustratie.’ En zelfs met meer agenten op straat zijn de problemen niet voorbij, vreest Van den Bosch.

Op de plank
‘Je moet ook zorgen dat politie en Justitie in staat zijn om zaken te onderzoeken en om de diepte in te gaan. Als u eens wist wat er bij de politie Gelderland-Zuid allemaal op de plank blijft liggen… Ik kan daar niet over uitweiden, maar laat ik het zo zeggen: als dit in een ziekenhuis zou gebeuren zouden er mensen overlijden.’ Toch verandert er iets, beseft hij. ‘Toen ik hier aantrad, vroeg ik de toenmalige politiechef hier: hebben wij ook een Marokkanenprobleem? Nee hoor, zei hij, dat hebben we niet. Nu ligt het dan ineens op straat. Soms is dat nodig om de zaken open te breken.’