De regering, de Tweede Kamer en de adviesbureaus

Advies- en ingenieursbureaus ontlenen er hun bestaansrecht aan. Ze geven onderbouwd en onafhankelijk advies over een groot aantal vraagstukken en tillen daarmee de kwaliteit van de politieke besluitvorming naar een hoger plan.

Minister Guusje ter Horst (Binnenlandse Zaken) lijkt er andere opvattingen op na te houden. Vorige week kwam ze in aanvaring met de Tweede Kamer, omdat kamerleden rechtstreeks raad willen kunnen vragen aan adviesbureaus als het CPB, het SCP en het Planbureau voor de Leefomgeving. Ter Horst voelt daar niets voor. Ze wil eerst de positie van deze bureaus aan de orde stellen in de ministerraad. Ze wil zelfs dat de (onafhankelijke) bureaus onder de ministeriële verantwoordelijkheid gaan vallen.

De minister wekt hiermee de indruk dat ze alleen adviezen wil die in haar kraam te pas komen. Of sterker nog: dat ze zich het recht wil voorbehouden om de strekking van een advies te wijzigen, als dat zo uitkomt. Waar heb je anders die ministeriële verantwoordelijkheid voor nodig?

Het is een kwalijk standpunt. Ik begrijp dan ook de getergdheid van CDA-Kamerlid Ger Koopmans en de rest van de Tweede Kamer. Want hier zijn principes in het geding. Als de Tweede Kamer doortimmerd advies wil van deze bureaus, dan moet dat kunnen. Het zou onzinnig zijn om dat niet toe te staan. En als zo’n advies het kabinet onverhoopt onwelgevallig is, dan moet dat maar.

Het is waar: formeel vallen het CPB en het SCP onder de verantwoordelijkheid van de regering. Maar dat wil nog niets zeggen over de manier waarop ze hun werk doen, en voor wie. In ieder geval doen ze hun werk onafhankelijk. Die onafhankelijkheid is een groot goed en mag op geen enkele manier in het gedrang komen.

De botsing tussen minister en kamer is overigens niet nieuw. Dezelfde clash hebben we al eens eerder gezien. Vier jaar geleden vond de tijdelijke commissie infrastructuur (onder leiding van Adri Duivesteijn) al dat kamerleden rechtstreeks de adviesbureaus zouden moeten kunnen raadplegen. De gehele Tweede Kamer was het daarmee eens, maar de regering deed er niets mee.

Wat mij betreft is dit nu de laatste botsing geweest over dit onderwerp. Ik roep het kabinet op om niet bang te zijn. Dat is nu het dualisme waarover de huidige regering zo hoog van de toren blaast. Grijp dan de kans. Voeg de daad bij het woord!

Ed Nijpels
Voorzitter ONRI, brancheorganisatie van advies-, management- en ingenieursbureaus