Kabinet onderzoekt uitbreiding raadsleden

Het kabinet gaat onderzoeken of een uitbreiding van het aantal lokale volksvertegenwoordigers kan bijdragen aan het verminderen van de werkdruk. Dat schrijft demissionair minister Hugo de Jonge in een brief aan de G4 (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht). De raden van de vier steden uitten in juli van dit jaar hun zorgen over de toenemende werkdruk. De verhouding tussen het aantal raadsleden en het aantal inwoners moet volgens hen meer in balans worden gebracht.

Verhoudingen

Kleinere gemeenten hebben namelijk verhoudingsgewijs veel meer raadsleden. Gemeenten met tussen de 50.000 en 60.000 inwoners hebben bijvoorbeeld een raad met 31 leden. Alle gemeenten met meer dan 200.000 inwoners hebben 45 raadsleden. Daarom heeft de gemeente Terneuzen, om maar iets te noemen, één raadslid per 1.774 inwoners. Amsterdam heeft één raadslid per 20.402 inwoners. Op Schiermonnikoog hoeven maar iets meer dan honderd inwoners een raadslid te delen.

Uitval door stress

De scheve verhoudingen eisen hun tol, zo schreven de G4 steden in juli. ‘Het komt steeds vaker voor dat raadsleden stoppen met hun raadswerk omdat zij het niet langer kunnen combineren met een gezin en betaald werk. Ook vallen raadsleden (tijdelijk) uit vanwege stress en overbelasting.’ Buiten een uitbreiding van het aantal raadsleden vroegen zij ook om een verhoging van de vergoeding, en investeringen in een deugdelijk informatiesysteem.

Uitbreiding raadsleden

Minister Hugo de Jonge heeft nu middels een brief gereageerd op de zorgen van de raadsleden. Hij zegt toe te zullen onderzoeken of een uitbreiding van het aantal raadsleden kan zorgen voor een afname van de werkdruk. ‘Daarbij wordt ook gekeken naar de omvang van de raad in de grootste gemeenten in verhouding tot de omvang van de raad in kleinere gemeenten. Want ondanks dat het verlagen van de werkdruk in alle gemeenten speelt, snap ik dat het probleem in uw gemeenten nog nijpender is.’ Het kabinet verwacht in het tweede kwartaal van 2024 uitkomsten te kunnen delen.

Eigen verantwoordelijkheid

Ook is de Jonge bereid te praten over de ervaren problemen met de ICT systemen. Echter wijst hij daarbij, maar ook als het gaat om het tegengaan van overmatige werkdruk, ook op de eigen verantwoordelijkheden van gemeenten. ‘Andere manieren van werken binnen de bestaande mogelijkheden kunnen even goed bijdragen aan het verlagen van de werkdruk. Denk hierbij bijvoorbeeld aan slimmere samenwerking in de raad, zoals een gedeeld woordvoerderschap tussen fracties, of door het raadsbelang wat vaker voorop te stellen boven het fractie of coalitie-/oppositiebelang.’

Fundamentele wijzigingen

Ten slotte wijst hij erop dat eventuele maatregelen niet op korte termijn de werkdruk van raadsleden zullen verlagen. Voor het uitbreiden van het aantal raadsleden of het verhogen van vergoedingen is veel tijd nodig, omdat het gaat om fundamentele wijzigingen in de vormgeving van het openbaar bestuur. ‘Het lekenbestuur blijft daarbij het uitgangspunt, al kan de optelsom van maatregelen er wel toe leiden dat het raadslidmaatschap (voor een deel van de raadsleden) steeds verder professionaliseert.’