Dag van de waarheid

Anders dan Klink zijn zij echter in de fractie gebleven. De toch nog grote steun van een derde van de CDA-achterban heeft hen versterkt in hun mening dat zij op de een of andere manier de stem van die groep CDA’ers moeten blijven vertolken.

Dat betekent echter dat de politieke verhoudingen zeer precair en broos zijn: met de gedoogsteun van de PVV komen CDA en VVD aan 76 zetels, en als Kathleen Ferrier en Ad Koppejan hun verzet niet op de een of andere manier staken, is die meerderheid al bij voorbaat verspeeld en is het in theorie mogelijk dat een nieuw kabinet al in het eerste Kamerdebat over de regeringsverklaring naar huis wordt gestuurd.

Dat zou zeker het geval zijn wanneer CDA-Kamerleden die doorschuiven naar het kabinet worden vervangen door Kamerleden als Ab Klink en Jan Schinkelshoek die op essentiële momenten de kant van de dissidenten zullen kiezen. Zelfs de stilzwijgende steun van de mannenbroeders van de SGP biedt dan geen soelaas meer.

Maar hóe kunnen Ferrier en Koppejan een stem blijven geven aan een substantieel deel van de CDA-achterban? Met andere woorden: welke oplossing is vandaag denkbaar, zodat dat rechtse kabinet er toch komt en Ferrier en Koppejan met opgeheven hoofd in de politiek kunnen blijven?

Een eerste mogelijkheid moeten we al wegstrepen: de mogelijkheid dat Ferrier en Koppejan opstappen en plaats maken voor twee andere Kamerleden. Koppejan en Ferrier hebben steeds aangegeven dat zij in ieder geval zullen aanblijven als leden van de Tweede Kamerfractie van het CDA.

Dat betekent ook dat Koppejan en Ferrier niet zullen opstappen en met behoud van hun Kamerzetels een eigen, nieuwe partij zullen beginnen. Dat was immers in theorie ook nog een mogelijkheid.

Wat kan gebeuren is dat de externe en interne druk op de twee dissidenten tot zo’n hoogte wordt opgevoerd dat zij in de loop van vandaag zullen breken en zich volledig zullen schikken in het standpunt van de meerderheid van de fractie. Maar zij hebben alle druk al enkele weken doorstaan, en hun breken zou bovendien een grote smet werpen op een fractie die blijkbaar de meest grove machtsmiddelen niet schuwt om mensen in het gareel te krijgen.

De enig denkbare uitweg is dus een tussenoplossing waarbij Ferrier en Koppejan op enkele, voor hen essentiële punten een voorbehoud op de akkoorden met de PVV van Wilders mogen maken. Zij krijgen dan dus ruimte binnen de CDA-fractie om op sommige punten een afwijkend standpunt in te nemen, en zullen in ruil daarvoor de komst van de rechtse coalitie niet met een ‘nee’ blokkeren. Aan het einde van de middag zal dan ook de CDA-fractie voor de nieuwe regeringscoalitie stemmen, zoals VVD en PVV dat vorige week al hebben gedaan. De coalitie is dan bij sommige onderwerpen al bij voorbaat afhankelijk van de steun van Kamerfracties die niet met CDA, VVD en PVV aan tafel hebben gezeten.

Koppejan en Ferrier staan vanuit hun positie bezien voor een hoogst ongemakkelijke afweging. Zij kunnen de komst van die rechtse coalitie blokkeren – zeker als zij na het vertrek van collega’s zouden worden versterkt door de terugkeer van geestverwante Kamerleden als Ab Klink en Jan Schinkelshoek. Maar dat zouden ze dan dwars tegen de wil van de overgrote meerderheid in moeten doen. Als Ab Klink weer Kamerlid zou worden, zo heeft hij gisteren zelf gezegd, dan doet hij dat in feite om met zijn stem een motie van wantrouwen van de linkse oppositie in een eerste Kamerdebat aan een meerderheid te helpen. Op zo’n moment stel je jezelf natuurlijk terecht de vraag of je daartoe wel op aarde bent.

De pijn voor Ferrier, Koppejan en Klink zit natuurlijk bij de passages in het gedoogakkoord die gewijd zijn aan immigratie en integratie. Zelfs de beste voorstellen op deze terreinen zullen, zo verwachten zij, door Wilders worden gekaapt en worden gepresenteerd als een volgend succes in de strijd tegen de islamisering, in plaats van als een maatregel die op de insluiting van moslims is gericht.

In hun optiek is de keuze van de grote meerderheid van het CDA voor structurele samenwerking met de PVV een ‘grandioze, historische fout’ (Klink). Die samenwerking maakt de huns inziens abjecte ideeën van Wilders immers salonfähig en normaal, en helpt die ideeën bovendien aan een ongekende invloed. Wie dat echt gelooft – en dat geldt voor Ferrier, Koppejan en Klink – kan natuurlijk erg ver gaan in zijn verzet tegen het mogelijk maken van zo’n coalitie.

En wat als Wilders al het gedoe binnen het CDA en de vage afspraken aan het einde van de dag aangrijpt om zijn handtekening onder het gedoogakkoord alsnog te schrappen? Deze dag is in meerdere opzichten een dag van de waarheid.