Besloten clubcriterium niet in strijd met grondwet

Het besloten club- en het ingezetenencriterium, waarmee coffeeshops buitenlandse klanten kunnen weren, zijn niet in strijd met de grondwet, het internationale recht en het Europese recht. Dat staat in de conclusie die Staatsraad Advocaat-Generaal Leen Keus vandaag heeft uitgebracht.

Coffeeshops
Aanleiding waren de tijdelijke sluitingen van coffeeshop Toermalijn in Tilburg en coffeeshop Easy Going in Maastricht in 2012, omdat het besloten clubcriterium en het ingezetenencriterium niet waren nageleefd. Het besloten clubcriterium houdt in dat coffeeshops uitsluitend toegang mogen verlenen en softdrugs mogen verkopen aan leden van de coffeeshop. Het ingezetenencriterium houdt in dat het lidmaatschap van de coffeeshop uitsluitend toegankelijk is voor inwoners van Nederland van achttien jaar en ouder.

Niet toelaatbaar
Zowel de rechtbank Limburg als de rechtbank Zeeland-West-Brabant oordeelde eerder dit jaar dat het besloten clubcriterium niet toelaatbaar is. Over het ingezetenencriterium oordeelde de rechtbanken verschillend. Dat was reden om het vraagstuk aan de Staatsraad Advocaat-Generaal voor te leggen.

Geen discriminatie
Die concludeert nu dat het besloten clubcriterium en het ingezetenencriterium niet in strijd zijn met de grondwet, het internationale recht en het Europese recht. Volgens Keus is het clubcriterium niet in strijd met de vrijheid van vereniging. Ook houdt het ingezetenencriterium geen ongeoorloofde discriminatie in en mag het worden ingezet om ‘drugstoerisme in brede zin’ tegen te gaan in het hele land, dus niet alleen in grensgemeenten.Het besloten clubcriterium geldt sinds 1 januari 2013 niet meer. De Raad van State, de hoogste bestuursrechter in Nederland, doet in de loop van volgend jaar uitspraak. De rechters mogen afwijken van het advies van de advocaat-generaal.

Onbegrijpelijk
De Vereniging van Officiële coffeeshops in Maastricht noemt het advies onbegrijpelijk. ,,Als dit advies wordt overgenomen, is er weinig bestaansrecht meer voor coffeeshops en zijn ook de bezoekers vogelvrij'', zei woordvoerder Marc Josemans. ,,De minister en de burgemeester mogen in dit advies direct grijpen naar het zwaarste middel om buitenlanders te weren'', aldus Josemans. ,,Bovendien moet de coffeeshop volgens dit advies weer een kleine besloten club worden. Dan jaag je alle klanten weg naar de illegale markt, ook de Nederlanders.''

Vertrouwen
Burgemeester Onno Hoes van Maastricht is juist blij met het advies. ,,Ik zie de uitspraak van de Raad van State met vertrouwen tegemoet'', liet hij in een verklaring weten. Het advies bevestigt volgens Hoes de landelijke beleidslijn die Maastricht uitvoert. De burgemeester heeft als enige in Limburg hard ingegrepen als buitenlanders in de Maastrichtse coffeeshops werden gezien.