ChristenUnie blijft hinkelen

Dat valt natuurlijk nog niet mee, zoiets als een nieuwe koers. De ChristenUnie is tien jaar geleden ontstaan uit een fusie van RPF en GPV. RPF’ers waren bevlogen evangelisch gelovigen, die vooral vonden dat de overheid ‘een schild voor de zwakken’ moest zijn.

GPV’ers waren degelijke gereformeerden (herinnert u zich Gert Schutte nog?) die vooral rechtstatelijk dachten en heel wat minder enthousiast over de fusie waren. Leen van Dijke was de eerste leider van de ChristenUnie, en Ad Melkert van de PvdA was zijn politieke maatje. Men droomde van 10 tot 15 zetels, men wilde ertoe doen, men wilde meeregeren. Maar de ChristenUnie is voorlopig blijven steken op de vijf zetels die RPF en GPV samen al hadden vóór de fusie.

De CU schoof in 2007 aan als derde partner in Balkenende’s vierde kabinet. Politiek leider Rouvoet – intelligent, ambitieus, gehaast – kreeg een ministerspost voor familie en gezin, en deze kleine luyden hadden nog nooit zoveel reden gehad om trots op zichzelf te zijn als toen.

Maar toen begonnen natuurlijk ook de problemen. De aanhang van een kleine christelijke partij is er niet aan gewend dat politieke leiders ambtelijke en bestuurlijke taal uitslaan. Bevlogenheid in expliciet christelijke bewoordingen, dat willen ze. D66 is het grote gevaar want de grote bedreiging van traditionele vrijheden van godsdienst, vereniging en onderwijs.

Wilders is hun man niet maar in zijn kritiek op de islam heeft hij wel vaak gelijk. En het gedachtegoed mag dan officieel christelijk-sociaal heten, maar dat wil niet zeggen dat ze links zijn, of zijn gaan denken dat de staat niet altijd ook een onderdeel van het probleem is in plaats van de brenger van oplossingen.

 
Op al deze punten ging het fout. Een overheid die zich ging bemoeien met opvoeding en gezin? Vage compromissen in plaats van een heldere boodschap? Een bondgenootschap met D66 in het politieke midden (zoals senator Roel Kuiper daags voor de Statenverkiezingen aankondigde) en Wilders behandelen als de grote vijand? Pleiten voor het goede recht van moslims zonder iets te laten merken van enige argwaan met betrekking tot de uiteindelijke bedoelingen van sommige groepen binnen de islamitische gemeenschap? Progressief doen en linksig, en je opwerpen als onderdeel van de oppositie tegen dit rechtse kabinet met hatelijke sneren tegen de oude conservatieve broeders van de SGP?

 
De achterban trok het niet meer, maakte hier en daar een ondeugend electoraal uitstapje, en van het historische verlies van het CDA werd op geen enkele wijze geprofiteerd. Zetelverlies in plaats van de verwachte winst, terug in de oppositiebankjes. Wat nu?

 
Een commissie gaat dan de redenen van het verlies onderzoeken, daar vloeien aanbevelingen uit voort en bij de uitvoering van die aanbevelingen hoort dan een nieuw gezicht. Maar wat is de nieuwe koers? Daarover brak een kakofonie van meningen uit, die onopgelost naast elkaar zijn blijven staan.

Het congres van afgelopen zaterdag is voorbij, Rouvoet en zijn leermeester Schuurman zijn uitgezwaaid, de discussie gesloten. Gesloten verklaard. Eenduidige conclusies zijn er niet getrokken. Terwijl de media hebben gerept van de vraag of de ChristenUnie nu weer christelijk wordt en of Slob het nu in elk debat ‘over God gaat hebben’, denkt menigeen dat er een nieuwe koers komt: minder links, meer kritisch over de islam. Maar anderen denken, en Slob behoort tot hen, dat er helemaal niets verandert, in ieder geval de koers niet.

 
Het probleem is dat de achterban het heeft over links/rechts, over de islam, de PVV, sociale politiek, over inhoudelijke zaken dus, terwijl de partijtop nog altijd bevangen blijkt door strategische overwegingen. Wie in de politiek zit wil groeien en wil macht. Maar dan moet je nieuwe kiezers winnen en je traditionele achterban behouden. En dus moet je op ethische onderwerpen conservatief blijven en moet je je wat progressiever voordoen voor de Aantjes-achtigen die je uit het CDA wilt losweken.

Daarom zei de ChristenUnie voor de Statenverkiezingen op de ene dag dat men hoopte op de komst van een islamitische politieke partij en de volgende dag dat er een expliciet shariaverbod in de Grondwet moest komen. Dat hinken op twee gedachten is onsuccesvol gebleken maar wordt voortgezet, met grote kwetsbaarheid tot gevolg.

De dubbelzinnigheid concentreert zich op de vraag hoe welkom homo’s binnen de ChristenUnie zijn. Het antwoord is zo lang en ingewikkeld dat Slob afgelopen zaterdag bij Nieuwsuur een boksbal werd voor bokser van dienst Twan Huys.

De ChristenUnie heeft een geheel eigen en consistent verhaal. Het zou dat verhaal eens rustig aan de eigen achterban moeten uitleggen, zonder bij een enkele progressieveling in het gevlei te willen komen.