Onderzoek naar bestuurscultuur Montferland

Er komt een onafhankelijk verkennend onderzoek naar de bestuurlijke verhoudingen binnen de gemeente Montferland. Dat vraagt commissaris van de koning John Berends aan burgemeester Peter de Baat. Het onderzoek moet nadrukkelijk ingaan op de rolverdeling tussen raad, college en burgemeester en de verhoudingen binnen de gemeenteraad inclusief de rol van De Baat hierin.

Zorgelijke signalen
Vanuit diverse gremia ontving Berends de afgelopen tijd meerdere signalen over de bestuurlijke
verhoudingen in Montferland. Hij noemt een rapport van de Rekenkamercommissie van januari 2020 over het achterblijven van het samenspel tussen raad, college en ambtelijke organisatie. Ook vanuit het presidium bereikten hem het signaal over de gedeelde bezorgdheid over de bestuurscultuur in Montferland. Tot slot was er deze maand nog de breed aangenomen motie van treurnis door de gemeenteraad over het functioneren van De Baat als voorzitter van de raad en de zorgen over het bestuursklimaat in de gemeente. Berends sprak daar vorige week vrijdag al over met De Baat.

Vinger aan de pols
De cdk wenst nader geïnformeerd worden over de toedracht van deze signalen en vraagt daarom om dat onafhankelijk verkennend onderzoek. Het rapport met aanbevelingen voor de korte en de lange termijn wil hij uiterlijk in september ontvangen, waarna hij graag in overleg treed met De Baat over de eventuele vervolgstappen die de gemeente wenst te zetten. De kosten voor het onderzoek zal Berends vanuit zijn verantwoordelijkheid als rijksheer dragen, waarbij hij gedurende het hele proces een vinger aan de pols zal houden. Hij drukt burgemeester De Baat op het hart om de onderzoekers de ruimte te geven en hun werk in professionele vrijheid en onafhankelijkheid uit te laten voeren.

Intensief traject
De Baat kreeg onlangs kritiek van de raad, omdat hij debatten niet zou aanvoelen en niet in staat is om ruziënde partijen dichter bij elkaar te brengen. De gemeenteraad vindt ook dat het college haar soms niet tijdig betrekt bij besluitvorming. De rekenkamer vond juist dat de raad teveel op de stoel van het college gaat zitten. Burgemeester De Baat laat in een brief aan raad en wethouders weten gehoor te geven aan het verzoek van Berends dat volgens hem aansluit bij de lijn die onlangs in het presidium is besproken. Het verzoek is volgens De Baat ‘voor ons allemaal de start van een intensief traject’. ‘Een onafhankelijke verkenning kan duidend en agenderend zijn voor een vervolg.’ Op korte termijn volgt verder overleg over de aanpak bij het gevraagde onderzoek, laat hij verder nog weten.

Raad kritisch op zichzelf
Overigens is de gemeenteraad ook kritisch op het eigen functioneren, blijkt uit berichtgeving van Omroep Gelderland, en dat geldt voor zowel de coalitie- als de oppositiepartijen. John van Schriek, fractievoorzitter van coalitiepartij Lokaal Belang Montferland vindt dat de beleefdheidsnormen binnen de raad ver te zoeken zijn. ‘Als wij een afspiegeling zijn van de gemeenschap, dan schaam ik mij diep.’ Freddy van Dijken, fractievoorzitter van coalitiepartij D66 en indiener van de motie van treurnis, weet ook dat het probleem in Montferland niet alleen bij de voorzitter van de raad ligt, al vindt hij De Baat niet geschikt voor die rol, omdat hij geprobeerd zou hebben om ‘trucjes’ toe te passen.

Niet integer
Naast de opmerkingen over de voorzitter noemde Van Dijken de raad tijdens de raadsvergadering van 20 mei ook ‘niet integer’. Dat stuitte Van Schriek en fractievoorzitter Henk Groote van oppositiepartij Lijst Groot Montferland weer tegen de borst. Maar Van Dijken diende niettemin een motie in die oproept om een integriteitscommissie in te stellen om de gedragscode te actualiseren en een gesprek in de raad over integriteit te organiseren. Donderdagavond trok hij deze motie, die mede was ingediend door VVD-fractievoorzitter Maik Steenkamp, tijdens de hervatting van de vergadering echter weer in.

Emoties
Het lijkt Van Dijken, na het verzoek van de provincie, niet het juiste moment om de motie in te dienen, leert navraag bij hem. ‘Het besluit van de provincie heeft de nodige emoties opgeroepen. Er is nu ook geen meerderheid voor de motie, maar we moeten er wel werk van maken. Ik denk dat we ermee aan de slag kunnen als over het onderwerp integriteit aanbevelingen staan in het rapport. Het kan namelijk ook de oorzaak zijn van de huidige cultuur.’