Burger-denktank vindt geld

Als Losser nu eens de auto’s van de gemeenten een meer neutrale kleur geeft, dan wel niet overspuit in het oranje en van allerlei logo’s voorziet, dan scheelt dat in de portemonnee. Er zijn geen overspuitkosten meer en de inruilwaarde van auto’s zal hoger zijn. Ook kan de gemeente de voorzieningen aan gehandicapten kritischer controleren, want iemand kent een situatie waarin de kinderen in de mobiele scooter van hun vader crossen. En de straatverlichting kan minder fel, want het is nergens voor nodig dat je ’s nachts op straat de krant kunt lezen.

Het is een willekeurige greep uit de tips die de bevolking van Losser het afgelopen halfjaar verstuurde aan het gemeentehuis. Op zoek naar alternatieven voor een door het college voorgesteld pakket bezuinigingsmaatregelen, schakelde de gemeenteraad de hulp van een burger-denktank in. De oproep aan alle burgers om actief mee te denken over bezuinigingsmaatregelen, leverde flink wat reacties op. Het college van B en W was er weliswaar in geslaagd zelf met een 2,7 miljoen euro groot ombuigingspakket te komen, maar de invulling ervan zou anders moeten kunnen.

Een deel van de raad hikte met name aan tegen de voorgestelde korting van twee ton op de muziekschool. Oppositiepartij VVD loodste met succes een idee door de raad om de hulp van de gemeenschap in te roepen in de vorm van een burger-denktank. Die kreeg als taak met alternatieve dan wel aanvullende bezuinigingsmogelijkheden te komen. Van de burgers die reageerden om zich ‘belangeloos’ op de klus te storten, kozen de fractievoorzitters er uiteindelijk tien uit. Die keuze werd gemaakt op basis van de ingestuurde cv’s.

Losse grond

‘Nee, een sollicitatiegesprek heb ik niet gehad’, zegt Jeanette Schuddeboom, voorzitter van de denktank. Samen met Marike Bezema en José Seijger zit zij aan tafel in de kamer van raadsgriffier Ben Pikula. Voor hen op tafel ligt hun dik zeventig pagina’s tellend eindrapport Van losse(r) grond naar vaste bodem met een serie aanbevelingen voor circa een miljoen euro aan besparingen. De tien kregen bloemen en dankwoorden van de raad – waaronder ook enkele zure. ‘Sommige raadsleden maken er gelijk weer politiek van’, zegt Schuddeboom misprijzend.

Dat hun rapport niet op louter bijval kan rekenen van alle raadsleden, verwondert overigens niet. De raad krijgt er van de denktank bij vlagen duchtig van langs. ‘Te vaak en te gemakkelijk zijn er allerlei toezeggingen gedaan, wat in belangrijke mate bijdraagt aan de huidige financiële problemen.’ Of deze: ‘De raad stelt in onze visie deelbelangen van organisaties en verenigingen te veel voorop.’

Een van de belangrijkste tips aan de raad is dat ze leren nee te zeggen. Schuddeboom: ‘Groepen die goed zijn georganiseerd, soms met woordvoerder en al, krijgen hier alles voor elkaar. Ze beïnvloeden ook het ambtelijk apparaat, dat zich inhoudelijk te weinig kritisch toont. Het is één groot deelbelangen-verhaal hier.’

Ben Pikula, de griffier lijkt regelmatig zijn tong af te bijten bij het spervuur aan verwijten richting raad en ambtenaren. Maar feit is dat informateur Wim Meijer onlangs nagenoeg hetzelfde constateerde, toen hij bezig was een nieuw college te smeden in het door politieke ruzies en financiële problemen gekwelde Losser.

Denktank-lid Seijger voegt er op de kamer van raadsgriffier nog maar eens een punt van kritiek aan toe: ‘De raad in Losser zoekt het vooral in grootse ideeën. Oplossingen – mogelijkheden voor bezuinigingen bijvoorbeeld – zitten echter vaak in kleine dingen waar ze geen oog voor hebben. Wij laten zien dat veel zaken door creatief denken goedkoper kunnen.’ De denktank schroomt bijvoorbeeld niet om flink te korten op sport. Losser geeft per inwoner 23 euro meer uit dan andere gemeenten. Het denktank-advies: snijden in de onderhoudskosten van de velden. Dat moeten de leden vooral zelf maar gaan doen.

‘Uitgangspunt zou moeten zijn dat de sporter de kosten voor zijn of haar sport zelf dient te dragen. Feitelijk vraagt dit om het stopzetten van het onderhoud op kosten van de gemeente’, klinkt het streng. En zo gaat er wat betreft de denktank ook een streep door de vergevorderde plannen voor een atletiekbaan in combinatie met een natuurijsbaan. Vernieuwing van het bibliotheekgebouw hoeft evenmin. Met de inzet van een vele malen goedkopere bibliobus wordt hetzelfde doel gediend. De uitvoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) kan ook soberder. Een Kulturhus in de kern Overdinkel? Niet doen!

Muziek

Heilige huisjes bestaan niet, op ééntje na dan. De muziekschool. Die instelling krijgt er, als het aan de denktank ligt, zelfs een ton bij. ‘Muziek is belangrijk binnen de gemeente Losser. Dat hoort zo bij elkaar’, zegt Bezema. Ze wijst op de vele verenigingen die actief zijn op dat terrein en een band hebben met de muziekschool.

Bij de muziekschool heet het in het denktank-rapport dat de gemeente Losser haar ‘kerntaak’ en haar ‘rol’ moet oppakken ‘om een impuls te zijn voor haar omgeving in de muzikale en culturele vorming’. Dus moet er een ton er bij, ‘want met de huidige bezuinigingen komt de muziekschool financieel in de problemen’. Het voorstel van het college om de bijdrage aan de muziekschool terug te brengen van ruim drie ton per jaar naar een ton, blijkt voor Schuddeboom desgevraagd ‘de drive’ geweest om zich aan te melden voor de denktank.

De gemeente geeft nu 13 euro per inwoner uit aan de muziekschool en dat mag wat haar betreft juist best nog een paar euro meer zijn. ‘Mijn kinderen hebben hier op de muziekschool gezeten’, verklaart ze. Zo heeft elk denktank-lid een eigen drijfveer. Marike Bezema, woonachtig in Losser, vond het wel passen na haar Nyenrode-studie. ‘Kon ik wat ik geleerd had in de praktijk brengen. Je kunt thuis met de krant op de bank gaan liggen, maar je kan ook iets doen aan de dingen waar je je aan ergert, aan wat je dwars zit hoe het hier gaat.’

José Seijger is geboren in Losser, maar woont tegenwoordig in het naburige Oldenzaal. Haar motivatie om zich aan te melden, was dat het haar wel leuk leek om zich met de taaie materie bezig te houden. Gemotiveerd moet je wel zijn, want het was hard werken om het rapport voor de gemeenteraadsverkiezingen af te hebben. Gemiddeld elke week 1 avond, 6 maanden lang ploegden de tien de gemeentelijke beleidsvelden door. Het waren maanden van veel lezen, cijfers opvragen, bezoekjes afleggen aan het ambtelijk apparaat en kostenvergelijkingen maken met andere gemeenten.

Elk besparingsvoorstel moest zowel met cijfers als met argumenten zijn onderbouwd. Als de meningen te zeer uiteen liepen, werd er gestemd. Gevolg was dat persoonlijke overtuigingen dus soms moesten wijken voor het compromis van het totaal. Grote mate van overeenstemming was er dat er criteria moeten komen op basis waarvan de gemeente subsidies verstrekt om een einde te maken aan de vermeende cadeaucultuur van de raad. Zeker gezien de huidige financiële situatie van de gemeente, moeten er prioriteiten worden gesteld.

Belangeloos

Wat het drietal betreft, gaat Losser zeker verder met deze vorm van burgerparticipatie. ‘Politiek en ambtenaren hoeven niet altijd voor alles te zorgen’, zegt José Seijger. ‘Benut de kracht van de gemeenschap.’ Gedacht wordt aan het steeds instellen van een denktank rondom specifieke onderwerpen, zoals hoe de Ecologische Hoofdstructuur vorm te geven of de regio op de toeristische kaart te zetten. Essentieel is volgens Bezema dat er geen vergoeding tegenover staat: ‘Het is een goed voorbeeld dat je je belangeloos inzet, dat je de gemeenschap met elkaar vormt.’

Voorwaarde is dat voor de klus een relatief korte tijd staat, om te voorkomen dat een denktank verwordt tot een institutie. De groep moet tijdelijk worden gevormd door mensen die midden in de samenleving staan, maar slechts in beperkte mate tijd hebben voor zulke activiteiten. Bij de bevolking slaat het initiatief volgens Marike Bezema zeker aan. ‘De verwachtingen waren hoog gespannen. Mensen denken dat je hier even alles gaat oplossen,’ zegt ze. ‘Hoe vaak ik niet in de plaatselijke supermarkt ben aangesproken!’, zegt Jeanette Schuddeboom. ‘Dan zei ik: “Ho even, ik ben niet van de raad.” “Ja, klopt maar die doen hier nooit boodschappen. Jullie wel”.’

Schuddeboom heeft zo genoten van de burger-denktank dat ze nu verder de politiek in wil. Inmiddels staat ze op een verkiesbare plaats op de VVD-lijst van Losser. ‘Ja, ik wil best wethouder worden’, zegt ze na een lichte aansporing. ‘Dit is trouwens nieuws.’ Ook bij José Seijger is het weer beginnen te kriebelen. De voormalig wethouder van het Brabantse Vught staat op de kandidatenlijst van het CDA in Oldenzaal. Weer een ander denktank-lid blijkt intussen op de kandidatenlijst van de Losserse oppositiepartij Burgerforum te staan.

Eén van de gestelde voorwaarden om te mogen deelnemen aan de denktank was nog wel dat leden niet politiek actief mochten zijn, noch politiek bestuurlijke binding mochten hebben. Schuddeboom geeft toe dat ze al lid was van de VVD, maar niet actief. ‘Ik werd gebeld door een partijgenoot of het niet iets voor mij was.’ Als raadslid of als wethouder hoopt ze de voorzetten van de denktank te kunnen doortrekken. Het college laat de voorstellen ambtelijk doorrekenen. Haalbare ideeën kunnen worden meegenomen in de onderhandelingen na 3 maart.