Burgemeester Maastricht ‘geen politiek wezen’

De nieuwe burgemeester van Maastricht is partijloos en heeft geen ervaring in de lokale politiek. Maar ze was wél jarenlang rechter en hoofd­officier van justitie. ‘Ik ben geen politiek wezen’, zegt Annemarie Penn-te Strake

De partijloze Penn-te Strake (62) werd op 1 juli geïnstalleerd als burgemeester van Maastricht. Opvolger van Onno Hoes, die er bijna vijf jaar burgemeester was geweest. Geen woord over Hoes’ tragische val in haar installatietoespraak. Waarom ontbrak Hoes in haar toespraak? ‘Onno was er niet bij. Dat maakte verschil. Als hij er wel was geweest, had ik wellicht wel iets gezegd. Ik kan hem genoeg loftuitingen toezwaaien. Er is een heel mooi afscheid geweest. Hij heeft van alle kanten complimenten gekregen, en die kwamen hem toe. Ik ben vijf jaar zijn burger geweest en ik vind dat hij zijn burgemeesterswerk goed heeft gedaan. Ik heb drie gesprekken met hem gehad. Op het terrein van de veiligheid heeft hij stappen gezet. Op dat ingeslagen pad gaan we voort.’

Verschil man-vrouw

Penn-te Strake legt uit wat de essentie van haar burgemeesterschap is: ‘Ik vind besturen interessant omdat het draait om de overeenkomsten, om wat elkaar verbindt. Het is net als met de verschillen tussen mannen en vrouwen. Ze zijn er wel, maar probeer er je voordeel mee te doen in plaats van die verschillen tot probleem te maken. Daarom ben ik ook geen politiek wezen. Politiek gaat vooral over verschillen. Het is mij ook nooit gelukt om mij te verbinden aan één politieke partij omdat ik het altijd wel met een standpunt oneens was.’

Vuurdoop

Partijloos en nergens politiek bestuurder geweest. In de buurt is dat alleen Reg van Loo, burgemeester van Vaals, gegeven. ‘Het was wel een hele stap’, bekent Penn-te Strake. ‘Ik ben bij voormalig waarnemend burgemeester van Maastricht Jan Mans langs geweest. Wil ik dit, kan ik dat? Bijna direct na mijn aantreden had ik mijn vuurdoop toen de kaderbrief door de raad werd besproken. Samen met de begrotingsbehandeling top of the bill van alle raadsvergaderingen heb ik begrepen. Ik vond het razend interessant. De raadsleden waren mild en begripvol. Niemand verwacht dat je als zij-instromer na vier dagen de beste vergadering ooit in bestuurlijk Nederland voorzit. Ik was tijdens die eerste raadsvergadering heel huiverig om in te grijpen. Het is voor mij nog even zoeken waar ik kan zeggen: “Je hebt het nu wel gezegd”, of: “U herhaalt zichzelf.”’

Knoop doorhakken

‘Als oud-rechter kun je prima burgemeester worden. Die achtergrond is heel waardevol’, zegt Penn-te Strake. ‘Er werd mij vanmorgen een besluit voorgelegd. Ik keek ernaar en dacht: ik zou toch meer over de feiten willen weten. Ze stonden onvoldoende vast om goed te kunnen oordelen. Dan helpt het wel dat ik rechter ben geweest. Als ik straks op dit dossier een beslissing neem, is dat echt rechterswerk: de feiten vaststellen, mooie afweging maken en dan de knoop doorhakken.’

Politieke gevoeligheden

Als ze er maar niet zo lang over doet als de bestuursrechter, die weken de tijd neemt voor een oordeel over een bestemmingsplan. Allemaal mooi en aardig, maar samenleving en politiek willen een burgemeester die knopen doorhakt. ‘Knopen doorhakken heb ik bij het OM geleerd’, reageert Penn-te Strake onmiddellijk. ‘Daar gaat het allemaal veel sneller. In Den Haag heb ik ook de politieke gevoeligheden leren kennen. Iedere dag ben je bezig met de media. Ik heb er geleerd om in crisistijden besluiten te nemen. Hup, we gaan naar links of naar rechts in een onderzoek of een zaak. Zo doe ik het en dan zien we later wel of dat de goede weg was. Het is mij overigens nooit overkomen dat het niet de goede beslissing was. Alles wat ik heb geleerd, culmineerde in het burgemeesterschap zou je kunnen zeggen. Het was een mooie mix.’

Lees het volledige interview in Binnenlands Bestuur nr. 16 van deze week