Blauwe krokodil

Kortom, worden wij daar koud of warm van? Het antwoord is: nee! In het dagblad De Pers las ik dat slechts 32 procent van de Nederlandse bevolking beslist van plan is om te gaan stemmen. De rest twijfelt of gaat niet. En driekwart heeft geen enkele interesse voor het Europese verkiezingsnieuws. En dat in tijden van recessie.

Als Europa ooit populair zou moeten zijn, dan is het nu wel. Een internationale crisis moet internationaal worden aangepakt. Wij redden het niet met: koop Nederlandse waar dan helpen wij elkaar. Als de belangstelling zo gering blijft, halen wij niet eens het percentage van 2005, toen net geen veertig procent opkwam. Het donderende ‘nee’ van toen klinkt nog na.

Volgens Claes de Vreese, hoogleraar politieke communicatie aan de Universiteit van Amsterdam, betalen wij de rekening voor de politieke stilte na 2005. De politici reageerden toen versuft op de dreun. Europa was geen issue meer. In de Tweede Kamer sprak premier Balkenende wel over ‘de VOC-mentaliteit’, wat impliciet betekende: de Nederlandse vlag in top en jongens van stavast.

De Vreese, die zelf uit Denemarken komt, vindt dat de andere landen waar de bevolking per referendum ‘nee’ hebben gestemd, het beter hebben gedaan. Die landen - Ierland en Denemarken - deden namelijk iets slims: zij schreven een nieuw referendum uit.

Volgens De Vreese betekent een nieuw referendum een nieuw debat en betekent een nieuw debat ook weer nieuwe kennis. Die nieuwe kennis zou er uiteindelijk toe hebben geleid dat de kiezers in meerderheid van mening zijn veranderd. Dat is wel een erg optimistische visie op de democratie. Je kunt zo’n nieuw referendum ook zien als het door de strot duwen van iets dat de bevolking eigenlijk niet wil. Tot zo’n bevolking, murw gebukt, in godsnaam maar ‘ja’ stemt om ervan af te zijn.

In Nederland deden de grote partijen het anders. Er kwam geen nieuw referendum, maar de enigszins aangepaste Grondwet werd zonder directe volksraadpleging door het parlement gejast. De partijen deden alsof dit in overeenstemming was met de uitkomst van 2005, maar ze wisten wel beter. Vandaar dat Wim van de Camp, Europees lijsttrekker van het CDA, van armoe maar op campagne gaat met een opblaasbare blauwe krokodil. Kan het kinderachtiger?

Sinds dat Postbus 51-spotje staat de (paarse) krokodil symbool voor alles wat met bureaucratie te maken heeft. Maar bureaucratie is een al te gemakkelijk doelwit: iedereen is er altijd tegen, maar iedereen weet ook dat er geen overheidsinstelling denkbaar is zonder bureaucratie. Als Van de Camp zo tegen Europese bureaucratie is, laat hij dan beginnen met zichzelf weg te bezuinigen.

Alvorens de stemwijzer in te vullen, die je overal kunt vinden op internet, vulde ik een ‘stemexamen’ in. Dat is bedoeld om je kennis te testen van Europa. Ik bracht het er niet eens zo slecht van af: vier fouten. Dat je naar Italië maar 800 sigaretten mag meenemen, was mij als niet-roker even ontgaan. En het aantal inwoners van de Unie had ik honderd miljoen te laag ingeschat. Dat is, ik geef het toe, bedenkelijk.