Bestuursrecht - Over de brug

De Haarlemmertrekvaart tussen Leiden en Haarlem loopt deels door de gemeente Oegstgeest. Op grond van de Wegenwet heeft Oegstgeest de zorgplicht voor de weg die langs de vaart loopt over haar grondgebied. Maar volgens de toepasselijke ‘wegenlegger’ is de gemeente Leiden verantwoordelijk voor het onderhoud van de eerste kilometer vanaf de gemeentegrens.

Het blijkt een onhandige situatie. Wie doet wat? En wie betaalt dat? De colleges van B en W van beide gemeenten komen niet op één lijn. Met name de kosten zijn een breekpunt. In maart 2006 gelast het Oegstgeester college de gemeente Leiden onder oplegging van bestuursdwang binnen 4 weken met een planning te komen voor het onderhoud aan de weg, drie bruggen, de duikers en de berm. Bovendien moet Leiden binnen 10 dagen beginnen met de weg.

Als Leiden bezwaar maakt tegen dit paardenmiddel, verklaart het Oegstgeester college dit niet-ontvankelijk. Wel schrapt het college de bermen uit het bevel. Ondertussen overleggen beide colleges. Zij spreken af dat Leiden 1,25 miljoen euro bijdraagt in de onderhoudskosten, terwijl Oegstgeest 2,3 bijdraagt aan de nieuwe ontsluitingsbrug voor de wijk Poelgeest.

De rechtbank ‘s Gravenhage buigt zich twee maal over de kwestie. De eerste keer vernietigt de rechtbank het besluit over het bezwaar. Het Oegstgeester college schrapt daarna een deel van het traject uit het bevel. Als Leiden vervolgens opnieuw in beroep gaat, draait de rechtbank het besluit over de bestuursdwang terug. Onder meer omdat beide gemeenten inmiddels afspraken hebben gemaakt.

Beide colleges gaan in hoger beroep. Leiden wil een principieel antwoord op de vraag of zij verantwoordelijk is voor het onderhoud. Oegstgeest wil een stok achter de deur hebben ‘voor de theoretische kans dat Leiden niet vrijwillig aan de afspraken voldoet’.

De Raad van State bevestigt dat Leiden volgens de wegenlegger verantwoordelijk is voor het onderhoud. De Raad herhaalt wat hij in 2007 al zei: de algemene zorgplicht van een gemeente voor de wegen op haar grondgebied kan geen basis zijn om de onderhoudsplicht van een andere gemeente te handhaven met bestuursdwang. Voor zover de gemeente die plicht verzuimt, moet je nakoming afdwingen via de burgerlijke rechter, want die is gespecialiseerd in onderhoudskwesties.

Wel kan de zorgplichtige gemeente de onderhoudsplichtige gemeente verplichten voor het onderhoud te betalen. Dat is dan weer een bestuursrechtelijk besluit. Dat betekent dat je na bezwaar desgewenst in beroep kunt gaan bij de bestuursrechter.

Of de kous hiermee af is, moet nog blijken. Maar Oegstgeest heeft inmiddels de Vissers- en de Poelgeesterbrug vervangen; de Kwaakbrug moet nog. Verder werkt Oegstgeest samen met het Leidse college aan de nieuwe ontsluitingsbrug voor Poelgeest.

Vindplaatsen: LJN BS8863 (2011) en BA1187 (2007)