Elke regio telt even zwaar mee

De problemen rond de verzakking van huizen naast het kanaal Almelo-De Haandrik stonden, zo bleek recent, niet direct op het netvlies van onze minister-president. De pijn van de regio staat wel vaker niet op de Haagse agenda. Zie Groningen. En steeds sterker klinkt het ongenoegen hierover vanuit de regio.

Het goed getimede rapport dat drie adviesraden recent hierover uitbrachten, de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli), de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) en de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS), verdient daarom aandacht. Telt elke regio even zwaar mee? Zelfs in ons betrekkelijk kleine land blijken er behoorlijke verschillen in welzijn en levenskwaliteit van inwoners. De inkomens en levensverwachting varieert nogal, tot zeven jaar tussen de hoogste regio met langstlevende inwoners en de laagste.

Die verschillen zijn er ook voor het aanbod van openbaar vervoer of de beschikbaarheid en toegankelijkheid van voorzieningen als ziekenhuizen, onderwijs en cultuur. Als dit doorgaat ontstaan er regio’s waar bijvoorbeeld steeds meer beroepsopleidingen ontbreken, terwijl ook daar leraren en verpleegkundigen hard nodig blijven. Die ontwikkeling leidt volgens de raden tot een negatieve spiraal waardoor jongeren in een minder florissante regio zonder openbaar vervoer, ziekenhuis, hbo, mbo of poppodia steeds vaker vertrekken, wat weer verdere verschraling in de hand werkt en regionale verschillen verder doet groeien.

Nationale beleidsbepaling vergt volgens de raden daarom niet alleen oog voor economisch rendement, maar ook voor regionale verdeeleffecten en gevolgen voor de samenleving en de leefomgeving. Er zou meer moeten worden geïnvesteerd in regionale ontwikkeling op de lange termijn.

Concreet zou er door het hele land een basis van bereikbare voorzieningen beschikbaar moeten zijn, zodat onderwijs, zorg, werk, cultuuraanbod en publieke ontmoetingsruimten overal en voor iedereen bereikbaar en toegankelijk worden. Werk aan de winkel kortom en niet alleen voor de Haagse politici. Juist ook gemeenten en provincies, VNG en IPO zouden hieraan uitwerking kunnen geven.

Dat vergt enerzijds de opgave dat basisniveau gezamenlijk te formuleren, maar tegelijkertijd het politieke lef om keuzes te maken. Wat men per se wél wil of in andere gevallen juist niet standaard kan realiseren – de bomen groeien immers niet tot in de hemel. Wil een regio in elk dorp een bibliotheek of liever een breder mbo? Een eigen regionaal orkest of wat vaker de bus? Voor het maken van die keuzen kan het regionale bestuur niet alleen naar Den Haag kijken. Regionale verschillen vergen ook een gezamenlijke aanpak, niet wegkijken of afschuiven.