Arbeidsrecht wees er snel bij

Kenmerkend voor het ambtenarenrecht is dat tegen ieder besluit of iedere handeling waardoor de ambtenaar in zijn rechtspositie wordt geraakt, bezwaar kan worden ingediend. Dit lijkt mooi, maar is soms ook nadelig voor de ambtenaar. De bezwaartermijn bedraagt 6 weken. Laat de ambtenaar die termijn voorbijgaan, dan kan hij later niet meer klagen over het besluit of de handeling. Die hebben dan formele rechtskracht, waardoor hij er bij de rechter niet meer op kan terugkomen.

Stel dat een ambtenaar een beoordeling krijgt waarmee hij het eigenlijk niet eens is. In het belang van een goede verstandhouding met zijn werkgever zal hij soms afzien van het maken van bezwaar. Dat betekent wel dat die beoordeling daarmee in rechte komt vast te staan. De rechter zal de inhoud van die beoordeling dan als rechtmatig beschouwen.

Waartegen kan de ambtenaar precies bezwaar maken? Dat is in de praktijk lang niet altijd eenvoudig te zeggen. Een schriftelijk besluit waarin iemand een disciplinaire straf wordt opgelegd, is duidelijk een besluit in de zin van de Algemene wet bestuursrecht, en dus vatbaar voor bezwaar. Een brief van de werkgever waarin wel wordt geconstateerd dat de ambtenaar plichtsverzuim heeft gepleegd, maar (nog) geen straf wordt opgelegd, is volgens de rechter ook een besluit. Een ‘schriftelijk blijk van ongenoegen’ van de werkgever is volgens de rechter echter weer geen besluit. De rechter beschouwt zo’n blijk van ongenoegen als een normaal sturingsmiddel in de interne verhoudingen. Dit geldt ook als aan zo’n afkeurend bericht een laatste waarschuwing is verbonden, of als de mededeling wordt gedaan dat een afschrift ervan wordt opgeborgen in het personeelsdossier.

Een werkgever is wettelijk verplicht om onder een besluit een rechtsmiddelenclausule op te nemen waarin staat hoe en wanneer er bezwaar kan worden ingesteld. Helaas is het voor de vaststelling of er sprake is van een besluit waartegen bezwaar open staat, niet per se doorslaggevend of er zo’n clausule is opgenomen.

Nog lastiger wordt het als het gaat om mondelinge mededelingen of om feitelijke handelingen van een werkgever. Als de ambtenaar daarmee in zijn rechtspositie wordt aangetast is ook dan bezwaar mogelijk. Wanneer dus tegen een ambtenaar wordt gezegd dat hij bepaalde werkzaamheden die bij zijn functie behoren niet meer mag uitoefenen, kan hij bezwaar maken. Ook al is er niets op papier gezet. En ook tegen een feitelijke uitholling van de functie, zonder dat dit met zoveel woorden wordt gezegd, kan soms al bezwaar worden gemaakt. Bijvoorbeeld indien feitelijk iemand anders met de taken van de ambtenaar wordt belast.

Kortom: ambtenaren, wees attent op aantasting van de ambtelijke rechtspositie. Want na 6 weken is je beurt voorbij.