In Amsterdam bepalen ambtenaren zelf wel of ze beleid uitvoeren

Flexibiliseren van werk is in. Gemeenten doen gretig mee. Door een flexibel arbeidscontract niet te verlengen spaart de gemeente geld uit. Dan betaalt immers de verzekering van het uitzendbedrijf. Gemakzuchtige gemeentemanagers misbruiken het uitzendbureau om contracten argumentloos te ontbinden. Zo wordt het risico afgewenteld op de werknemer. Ernstiger is dat opzettelijk economisch voordeel wordt gehaald uit mensen in een afhankelijke positie.

Amsterdams Andreaskruislogo staat voor barmhartig, heldhaftig en vastberaden. Door raadsbreed vaststellen van het Sociaal Jaarverslag in 2016 schaft het gemeentebestuur de misdadige flexslavernij af. In ronkende woorden ingebed zoals goed werkgeverschap, ontwikkeling van vakmanschap van de medewerkers en leiderschapstrajecten van directeuren tot secretaressen want ‘ze halen het beste uit iedereen’. En de allerbelangrijkste rechtspositiebepaling is dat “medewerkers, ongeacht hun dienstverband, moeten kunnen rekenen op goede arbeidsvoorwaarden”.

Fantastisch dat barmhartig werkgever Amsterdam solidair is met haar flexwerkers. Met dit sociaal contract wil ze in 2020 de beste overheidswerkgever worden. De hoofdstad als trots moreel voorbeeld voor de rest van het land. Dan mag geen rol meer spelen of je nou in vaste dienst bent dan wel tijdelijk met vaste of geen vaste uren, meer of minder dan een jaar werkt of uitzend- oproep- of invalkracht bent.

Eerste barst is een jaar geleden als de aan borstkanker lijdende flexwerker Joan ontslagen wordt omdat ze ziek is. Gek toch nu iemand die ziek is om die reden wettelijk niet ontslagen mag worden. De heldhaftige wethouder geeft niet thuis. Tot het Parool eraan te pas komt. Rechtspositioneel foutje, wordt rechtgezet, blijft amoreel en doodernstig maar kan gebeuren. Toch wordt een paar weken geleden bij het Amsterdamse projectmanagementbureau opnieuw een ingehuurde zieke flexwerker ontslagen.

Ontslag is bij de verbouwereerde medewerker niet opgekomen. De betrokkene is nog maar kort ziek. Het contract voor bepaalde tijd loopt niet af. Er mankeert niks aan zijn kennis of inzet. Bovendien is er geen zogeheten uitzendbeding wat ontslag bij ziekte sowieso verbiedt. En de medewerker wil zo snel mogelijk weer aan de slag. Op eigen initiatief en in overleg met de bedrijfsarts– zoals artikel 7.6 van de rechtspositieregeling voorschrijft – dient deze bij zijn manager een re-integratieplan in. Daarover komt geen gesprek. De adjunct-directeur doet het tegen de verbaasde medewerker kort af met: wij zitten niet te wachten op een tijdelijk halve inzetbaarheid.

Ziekte is hier onmiskenbaar de ontslaggrond. Legaal of illegaal? Bureaucratieculturen hebben een venijnige gewoonte. Ambtelijke strapatsen worden de doofpot in gegoocheld. Via een vooraf ingenomen ‘unaniem-besluit-gelegenheidsmoes’ door management en P&O wordt het dossier dichtgetimmerd. In organisatietermen ook wel de Inquisitie-methode genoemd. Dan heb je niks aan een keur van regels, procedures, protocollen, klachtencommissies en ethische codes.

Het Amsterdamse gemeentebestuur geeft op papier aan al haar medewerkers de boodschap af ‘wij zorgen goed voor je’. Maar waar blijf je als keer op keer in plaats van hard ingrijpen zelfs de wethouder wegkijkt, relativeert en de verantwoordelijkheid afschuift. Wat een bestuurlijke naïviteit te veronderstellen dat managers vastberaden de wet toepassen laat staan doen wat democratisch is besloten. Amsterdam beste werkgever in 2020? Schrijf dat maar op je buik.

Piet van Mourik