‘Burgemeester denkt te makkelijk over racisme’

Institutioneel racisme is niet meer te ontkennen, vindt Rabin Baldewsingh, Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme. Ook lokale overheden moeten zich dat aantrekken. Het ambtenarenapparaat van gemeenten is nog altijd onvoldoende gekleurd.

Maatschappelijk debat

Rabin Baldewsingh was 12 jaar lang wethouder in Den Haag, maar sinds 15 oktober 2021 is hij Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme. Die nieuwe functie werd in het leven geroepen in de nasleep van de Black Lives Matter-beweging, die in de zomer van 2020 een maatschappelijk debat over institutioneel racisme op gang bracht.

Kantelpunt

De functie is volgens Baldewsingh de culminatie van groeiend politiek bewustzijn rondom racisme in Nederland. ‘We hebben lang tegen elkaar gezegd: het is allemaal uitstekend geregeld hier. Discriminatie, dat is er gewoon niet in dit land, en racisme al helemaal niet. Maar een aantal ontwikkelingen heeft voor een kantelpunt gezorgd in de perceptie van hoe wij het doen als het gaat om een inclusief land zijn: Black Lives Matter, de toeslagenaffaire, en het feit dat eindelijk Mark Rutte zegt: ja, discriminatie en racisme bestaan in ons land. In de Tweede Kamer is het bewustzijn ontstaan dat we dit steviger moeten gaan aanpakken.’

Afstemming

Van Baldewsingh wordt verwacht dat hij als nationaal coördinator voor meer afstemming gaat zorgen tussen de verschillende overheidsorganen en maatschappelijke organisaties die betrokken zijn bij de aanpak van discriminatie. Zijn eerste taak is het opzetten van een meerjarig nationaal programma tegen discriminatie en racisme. Dat programma wil hij rond de zomer presenteren.

Wat kunnen gemeenten bijdragen aan de strijd tegen racisme en discriminatie?

Baldewsingh: ‘Wat mij betreft is hier een belangrijke taak voor gemeenten weggelegd. Ten eerste om ervoor te zorgen dat de aanpak van discriminatie echt op de politieke agenda staat. Ik zou ook wensen dat anti-discriminatievoorzieningen, waar burgers incidenten kunnen melden, ruim baan krijgen om hun werk te doen, in menskracht en in financiële middelen.

Ik zie ook dat burgemeesters hier te makkelijk over denken. Die laten het over aan een wethouder. Als je burgemeester bent, dan ga je over openbare orde en veiligheid. Als je mensen uitsluit, dan zijn dat wat mij betreft tekenen dat de openbare orde in gevaar komt. Ik zou wensen dat de burgemeesters hun rol hierin pakken. Daar liggen kansen.

Daarnaast is de dienstverlening van de overheid nog altijd te weinig divers. Het ambtenarenapparaat is wit. En daardoor ontbreekt een breder perspectief in de dienstverlening. Dus je moet zorgen dat er mensen met een beperking op de werkvloer zijn, en vrouwen, en mensen uit de LHBTQI+ community, en ook mensen met een migratieachtergrond. Sommige gemeenten doen daar hun stinkende best voor. Maar er is nog veel werk te verzetten om te komen tot een diverse overheid.’

Spoort u gemeenten ook aan om voorkeursbeleid te voeren bij de werving van personeel?

‘Als je kijkt naar de geschiedenis, dan zie je dat de positie van vrouwen in het arbeidsproces aanmerkelijk is verbeterd omdat wij streefcijfers hebben genoteerd. Dat hebben we met z’n allen ook geaccepteerd en ervoor geapplaudisseerd. Nou, waarom doen we dat niet voor allerlei andere groepen? Overigens kun je ook eisen stellen wat betreft inclusiviteit bij diensten die de overheid inkoopt.

Dus ik ben een voorstander van streefcijfers. Sommige mensen zeggen: kwaliteit moet toch prevaleren, niet achtergrond? Nou, het één sluit het ander niet uit. Ook bij het mensen met een migratieachtergrond zitten veel kwaliteiten. Het vervelende is dat er mechanismen zijn die die mensen onzichtbaar maken. Daarom moet je die groepen de mogelijkheid bieden om hun kracht te laten zien. Anoniem solliciteren is daar een instrument voor.

Hoe lang praten we er al niet over, de diverse werkvloer? Maar wat gebeurt er nu daadwerkelijk? Dus we moeten het nu een beetje gaan afdwingen. Doen we dat niet, dan zal Nederland aangesproken blijven worden door de gemeenschap hier, en op de vingers getikt blijven worden door Europa en de Verenigde Naties. Nederland heeft als enige land in de wereld een grondwet die begint met het gelijkheidsbeginsel. Dan ben je toch verplicht om je samenleving ook zodanig in te richten?’

Lees het hele interview in Binnenlands Bestuur nummer 7.