Passieve leidinggevenden?

Leidinggevenden, gepokt en gemazeld in effectief communiceren en organisatiesensitief genoeg handelen, krijgen en pakken makkelijker een platform, maar vergeten de voorbeeldrol die ze hebben richting (andere leidinggevenden in) de ambtenarij. En zouden zij juist wel of niet zich op de A12 durven te begeven?

Praten over ambtenaren en activisme zoals de A12 blokkeren, kan op een borrelpraatmanier. Zo bewijst leidinggevend Cees Vermeer – van wie ik nog nooit gehoord had, excuses ik was burgers aan het helpen – in zijn column Activistische ambtenaren van 14 juli. Hij begint namelijk al met een sturende zin: ‘Activisme associëren we vaak met buitenparlementaire activiteiten van mensen aan de linkerkant van het politiek spectrum, zoals bij klimaatactivisme.’ Alsof aan de rechterzijde geen activisme opspeelt. Wie hij bedoelt met we blijft onduidelijk, maar het doet de lezer mogelijk instemmend knikken. En Cees, in deze tijden ChatGPT gebruiken als paginavuller, lijkt alsof je Wikipedia laat spreken in plaats van wat meer onderzoek te doen. Vermeer wil zijn eigen geweten niet teveel laten spreken, maar knikt instemmend mee met AI.

De verzuchting van Vermeer dat ambtenaren die inhoudelijke problemen hebben met hun werk het verkeerde beroep hebben gekozen, is ook te gemakkelijk. Op de ambtelijke ‘werkvloer’ is deze wroeging dagelijkse kost, het hoort erbij. Aan de balie, aan het bed, op straat, in de natuur of achter het bureau, structurele koppijn speelt op door de uitvoering van wetgeving zonder bijvoorbeeld goede uitvoeringstoetsen of strijdig met internationale verdragen. Maar evengoed: loyaliteit gecombineerd met kritisch intern denken scherpt de uitvoering juist ook weer aan! Het is juist vanuit de weerstand activistisch meedenken.

Vervolgens maakt concerndirecteur Vermeer een populistische vergelijking: een moderne moraalridder annex gemeenteambtenaar Sywert van Lienden die mogelijk zelfverrijking voor ogen had aan de verkeerde kant en raadspensionaris Johan de Witt die in de zeventiende eeuw onze jonge republiek wilde redden van de monarchie aan de goede kant. N.B. De Witt een overheidsmanager noemen is overigens het woord ‘manager’ greenwashen.  Afijn, vervolgens doet Vermeer jezelf als activistisch ambtenaar vastlijmen aan de A12 af als minder heldhaftig dan wat De Witt deed en moest bekopen met zijn leven. Terwijl een straatactie of een brandbrief ondertekend door meer dan 4.000 ambtenaren zeker nodig is vergeleken met de klimaathel die ons allen te wachten staat door de versnellende maar zelf veroorzaakte klimaatverandering.

In plaats van arbitrair gemeengoed neer te pennen, had Cees ook kunnen wijzen op de verantwoordelijkheid van de regering zich te houden aan klimaatafspraken gemaakt op het hoogste multilaterale niveau om onze uitstoot drastisch te verminderen: het VN-klimaatverdrag van Parijs in 2015 en de belofte gemaakt aan Europa in 2013 om geen fossiele subsidies meer te verlenen. 

Elk minuut inzet en aandacht van een ambtenaar privé en op werk voor leven in respect met de natuur, geeft meer kans op overleven van mijn dochters van 3 en 5 jaar maar bovenal van alle dochters, zonen, flora en fauna. Mocht Cees ook (klein)kinderen hebben, laat hun toekomst en vooral hun mening erover, voor hem leidend zijn.

William Poutsma