Accres omhoog, ozb omlaag

Een dikke vierhonderd miljoen euro extra gaat in 2009 richting gemeenten. Het rijk geeft meer uit dan aanvankelijk gepland en volgens afspraak profiteren de decentrale overheden daar ook van.

In jargon heet het dat gemeenten meer bestedingsruimte krijgen. In gewoon Nederlands: het geld klotst tegen de plinten. Van Laarbeek tot Losser en van Goes tot Groningen. Ook de afgelopen jaren stegen de zogeheten accressen flink - echte dips waren er eigenlijk alleen in 1995 en 2004.

Verreweg de meeste gemeenten doen daar nog een schepje bovenop door de lokale lasten te verhogen, meer in het bijzonder de onroerende zaakbelasting. Dit jaar stegen de opbrengsten daaruit weer met bijna vier procent. Alleen de allerkleinste gemeenten – die met minder dan tienduizend inwoners – lieten de ozb-opbrengst dalen. Veruit de hoogste tariefstijgingen kregen inwoners uit van de middelgrote gemeenten voor de kiezen.

Om meer leuke dingen voor de eigen burgers te doen, is zo’n lastenverhoging volgens de ministeries van Financiën en Binnenlandse Zaken tamelijk zinloos. Tenminste, dat is mijn vrije vertaling van de terzijde die de fondsbeheerders plaatsen in het jaarlijkse rapport over de verdeling van het gemeentefonds. Ze stellen daarin dat de extra bestedingsruimte die de lokale lasten geven, ‘relatief gering’ is. Zelfs in gemeenten met sterk stijgende lasten is de extra ruimte die de algemene uitkering uit het gemeentefonds heeft driemaal hoger.

Nadat het kabinet op Prinsjesdag de Miljoenennota 2009 presenteerde, volgen de gemeenten over enkele weken met hun begrotingen. Vol verwachting zal ik ze bekijken om te zien of er colleges zijn die de terzijde op zich hebben laten inwerken. En vervolgens dapper genoeg zijn in het onverwachte extraatje van het rijk aanleiding te zien de ozb-tarieven te verlagen. Het zou de overheid, die altijd beweert het dichtst bij de burger te staan, erg sieren.

Hans Bekkers