Zzp’er amper aan bod in gemeenten

Dat blijkt uit onderzoek van TNO dat is uitgevoerd in opdracht van het A+O fonds Gemeenten. Hoewel de enquête niet representatief is, slechts 14 gemeenten deden mee, geeft de verkenning wel een duidelijk beeld over de relatief geringe inzet van freelancers binnen de gemeente.

 

Voor de context: van de totale beroepsbevolking is ongeveer 9 procent zzp’er. In specifieke sectoren zoals de zakelijke dienstverlening ligt dat aandeel met 15 procent nog een stuk hoger. Reden om het onderzoek te houden, is onvoldoende kennis van de omvang en organisatie van de flexibele schil binnen gemeenten, en specifiek van de inzet van zzp’ers. Binnen de overheid en gemeenten, bestaat volgens het A+O fonds een toenemende behoefte aan flexibele arbeid.

 

De onderzoekers stellen op basis van de enquête en een aanvullend aantal interviews dat het aantal zzp’ers binnen de meeste gemeenten ‘op de vingers van twee handen’ zijn te tellen. De meest genoemde afdelingen waar ze worden ingezet, hebben te maken met projectontwikkeling en -uitvoering en de ontwikkeling van beleid en strategie. Over het algemeen blijkt dat ze hoog zijn opgeleid, 93 procent heeft een hbo-opleiding of hoger.

 

Zzp’ers worden vooral ingehuurd vanwege hun specifieke kennis. Daarmee onderscheidt de zzp’er zich van de inzet van bijvoorbeeld uitzendkrachten. Die worden vooral ingezet bij kortdurende piek en ziek.

 

Tevreden

 

Over het algemeen zijn de gemeenten tevreden over de inzet van zzp’ers; ze scoren gemiddeld een 7,9. De vaakst genoemde voordelen voor de gemeente zijn kwaliteit, flexibiliteit en lagere kosten. Het direct inschakelen van zzp’ers zonder tussenkomst van een intermediair, of ze inhuren via een groter bureau, is volgens de meeste respondenten goedkoper, terwijl de kwaliteit vergelijkbaar is. De onderzoekers zeggen op basis van het verkennende onderzoek niet te kunnen bevestigen of dat ook daadwerkelijk het geval is. Wat ze wel weten is dat de tarieven van zzp’ers in vergelijking met grotere organisaties, ‘op marktniveau of net daaronder liggen’.

 

Het belangrijkste nadeel van zzp’ers is dat het zoek- en selectieproces wel veel energie (en geld) kost. Bij een groter bureau of een intermediair is het eenvoudiger en sneller om de juiste expertise bij de opdracht te vinden. Een detacheringsbureau of een grotere organisatie heeft nu eenmaal meer smaken in huis.

 

Om het zoekproces naar individuele zzp’ers voor gemeenten te vereenvoudigen, wordt vaak een intermediar ingeschakeld. ‘Maar daarmee wordt de aantrekkelijkheid van de zzp’er qua prijs vaak weer teniet gedaan’, aldus de onderzoekers.

 

Een ander nadeel van het direct benaderen en inzetten van zzp’ers is het gebrek aan continuïteit door de kwetsbaarheid van de éénpitter bij bijvoorbeeld ziekte. Hoewel de zzp’er niet doorbetaald hoeft te worden, loopt het project vaak wel vertraging op omdat de zzp’er vaak niet voor adequate vervanging kan zorgen.

 

Toekomst

 

Ten aanzien van de toekomst verwachten twee op de drie gemeenten dat het zzp-aandeel in hun organisatie verder zal toenemen. Hoewel de politieke druk om externe inhuur te beperken groot is, verwacht men binnen die externe inhuur meer met zzp’ers te gaan werken in plaats van met andere organisaties of detacheringsbureaus. In het regeerakkoord uit 2010 staat niet voor niets met zoveel woorden dat zzp’ers en mkb’ers meer kansen moeten krijgen bij het verkrijgen van overheidsopdrachten. ‘De opdracht van de nationale politiek lijkt: beperk de externe inhuur bij de uitvoering van overheidstaken, maar als wordt ingehuurd, dan moeten meer kansen worden gegeven aan het mkb en zzp’ers’, citeert het rapport vrijelijk uit het regeerakkoord.

 

Bovendien voorzien de onderzoekers dat wanneer de economie weer aantrekt, de druk om externe inhuur te verminderen afneemt. In de dan krapper wordende arbeidsmarkt zal dan een gebrek aan eigen personeel ontstaan. Een reden temeer om zzp’ers in te huren. Een minderheid (14 procent) verwacht desalniettemin dat het aandeel zzp’ers juist zal dalen.