Zorg en veiligheid in een humane samenleving

Samengevat was zijn betoog dat het aantal verwarde personen dat voor grote problemen zorgt, blijft stijgen en dat de wijkagent in verscheidene buurten in de stad zestig procent van zijn tijd besteedt aan psychiatrische patiënten die voor overlast of gevaar zorgen. Daarnaast gaf hij aan dat de Psycholance ertoe moet bijdragen dat verwarde personen ook in spoedgevallen de zorg krijgen die ze nodig hebben.

De meeste aandacht in de media ging uit naar het fenomeen van de Psycholance, minder naar de uitspraak dat in verscheidene buurten de wijkagent 60% van zijn tijd aan psychiatrisch patiënten besteedt. Nog minder aandacht ging naar de vraag: hoe komt dat eigenlijk? Een antwoord op deze laatste vraag kan alleen worden gegeven binnen de grote (door)ontwikkelingen van het gehele sociale domein van de afgelopen decennia. In het kort: het betaalbaar houden van de zorg en het normaliseren van abnormaal gedrag. De ontwikkeling: van verzorgingsstaat naar participatiemaatschappij. Het is, zoals ik al vaker betoog, de vraag wat dit doet met het aantal verwarde overlastgevers en de tolerantiegrens hiertegen. Ook is het de vraag waar de mensen uiteindelijk terecht komen, in de cel? Amsterdam wacht niet op het antwoord op deze vragen en gaat aan de slag. De proef met de Psycholance is daar een voorbeeld van. Hiermee wordt de crisisketen qua vervoer verbeterd, maar er is meer.

De gemeente Amsterdam heeft een lange traditie van nauwe samenwerking tussen zorg en politie; tussen zorg en veiligheid. Een bekend voorbeeld is de drugshulpverlening en meer recent de Aanpak Top600. In lijn met deze traditie gaat de GGD samen met de politie, in de betrokken buurten, aan het werk om te bezien wat er voor de betreffende (mogelijke) patiënt en zijn omgeving moet gebeuren. Niet alleen zal daar een screening plaatsvinden op het gebied van psychiatrie, maar ook van somatiek. Dit laatste is een op het oog weinig opzienbarende ontwikkeling, maar voor de kenner des te bijzonder. In feite ontwikkelt de vangnetfunctie van de Openbare Geestelijke Gezondheidszorg ((O)GGZ) zich hiermee tot een Openbare Gezondheidszorg in brede zin. De ontwikkeling van de crisisketen komt hiermee in een nieuwe fase, waarmee onnodige opsluiting in de cel zo veel als mogelijk wordt voorkomen.

We gaan meteen aan de slag. Ondertussen moeten we wel leren. In samenwerking met de politie en de GGZ doet de GGD nader onderzoek. Kloppen de aannames, kloppen de cijfers en klopt de strategie? Om welke wijken gaat het, gaat het om een bekende groep cliënten die vaker overlast geeft, gaat het om puur asociaal gedrag, om psychiatrische stoornissen of gaat het om een gebrekkige tolerantie?

Of hiermee ook de overlast door verwarde mensen wordt voorkomen, dat denk ik niet. Dat is de prijs die wij als humane samenleving dragen. Met deze proef wordt wel een concrete stap gezet in het versterken van de samenhang tussen zorg en veiligheid. Zo vergroten we de draagkracht en  houden we de vinger aan de pols.

Paul van der Velpen
Meer columns van Paul van der Velpen leest u hier.