Nu al meer dan 25 duizend zzp’ers in nood

In een aantal grotere gemeenten zijn de digitale loketten voor de nieuwe regeling voor zelfstandigen die getroffen zijn door de coronacrisis geopend. Een run op de loketten is nog zacht uitgedrukt: al minstens 25 duizend ondernemers deden een aanvraag voor noodsteun.

Boodschappen
In de regio Drechtsteden wonen twaalfduizend zzp'ers. Een tiende daarvan had anderhalve dag na het openen van de loketten op maandagochtend al een aanvraag gedaan, vertelt Peter Heijkoop, wethouder in Dordrecht (werk en inkomen, CDA) en VNG-commissievoorzitter Participatie, Schuldhulpverlening en Integratie. Dinsdag, één dag na het openen van de loketten, worden de eerste betalingen aan ondernemers in nood al gedaan. ‘We zijn een geoliede machine’, aldus Heijkoop. Bij de eerste uitbetalingen krijgen de zzp'ers met de hoogste nood, die geen boodschappen meer kunnen doen, voorrang.

Voorschotten
De Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo) is in korte tijd opgetuigd om zo snel mogelijk ondernemers in nood te kunnen voorzien van een inkomen op bijstandsniveau. De regeling, die met terugwerkende kracht geldt vanaf 1 maart en loopt tot 1 juni, is formeel nog niet rond, maar voorschotten mogen al wel verstrekt worden. Bij de Sociale Dienst Drechtsteden zijn ze daar al mee begonnen, zodat zzp’ers met acute financiële problemen snel geholpen kunnen worden en er niet teveel aanvragen tegelijk binnenkomen. Om snelheid te winnen worden ook de gebruikelijke toetsen - voor de levenvatbaarheid van de onderneming, het partnerinkomen en het vermogen - achterwege gelaten. Wel moeten ondernemers aantonen dat ze bij de Kamer van Koophandel ingeschreven staan en dat ze daadwerkelijk voor hun inkomen afhankelijk zijn van hun onderneming. Heijkoop: 'We doen nu een lichte toets, achteraf gaan we steekproefsgewijs controleren of mensen echt recht hadden op de steun.'

Dertienduizend
De gemeente Amsterdam was al langer bezig met het verwerken van meldingen, laat een woordvoerder weten. Alle aanvragen die vanaf 1 maart gedaan zijn voor de Bbz (Besluit bijstandverlening zelfstandigen), waarop de nieuwe regeling gebaseerd is, worden nu volgens de soepelere criteria beoordeeld. Elke keer dat de afgelopen twee weken nieuwe corona-maatregelen vanuit het kabinet werden afgekondigd, zag de gemeente een piek in aanvragen van ondernemers in nood. Dinsdagavond stond de teller op meer dan dertienduizend aanvragen in ongeveer anderhalve week. Ter vergelijking: over heel 2019 werden er iets boven de tweeduizend aanvragen gedaan. Dertienduizend is ook meer dan een tiende van het totale aantal zzp'ers in Amsterdam, de stad met de hoogste zzp'er-dichtheid van Nederland.

Top tien
De gemeente Hilversum verwerkt niet alleen aanvragen voor de eigen inwoners, maar ook voor ondernemers in onder andere Eemnes, Blaricum, Gooise Meren en Laren - gemeenten die zonder uitzondering, inclusief Hilversum zelf, de top tien van gemeenten met de meeste zzp'ers per hoofd van de bevolking halen. Het loket ging afgelopen vrijdag om 13.45 open. Op dinsdag om 14.00 uur stond de teller op bijna achttienhonderd aanvragen van zzp'ers. Ambtenaren uit de hele regio zijn gevraagd om mee te helpen met het verwerken van de aanvragen. 

25 duizend
Het Financieel Dagblad meldt dat er in Den Haag, Utrecht en de regio Rijnmond nog zo'n tienduizend aanvragen zijn gedaan. Gecombineerd met de cijfers van de Drechtsteden, Amsterdam en Hilversum zijn dat minstens 25 duizend zzp'ers in het hele land.

Genoeg
Voor de voorschotten is voorlopig 250 miljoen beschikbaar gesteld vanuit het rijk. Of dat genoeg is, weet wethouder Peter Heijkoop nog niet. Afgaand op de cijfers uit de Drechtsteden en Amsterdam, waar tot nu toe tien procent of meer van alle zzp'ers om hulp hebben gevraagd, zouden in heel Nederland zo'n 120 duizend zzp'ers steun nodig hebben. In dat geval is het bedrag van een kwart miljard euro goed voor iets meer dan tweeduizend euro aan voorschotten per zzp'er. Maar veel gemeenten houden er rekening mee dat niet een tiende maar een kwart van de zzp'ers steun nodig zal hebben.

Coulant
Wethouder Rutger Groot Wassink (sociale zaken, GroenLinks) liet aan het Parool weten zich zorgen te maken om de zzp'ers met hogere inkomens en, als gevolg, hogere vaste lasten. Een inkomensregeling op bijstandsniveau gaat voor hen pijn doen, zei Groot Wassink. Wethouder Peter Heijkoop weet nog niet hoe groot die groep in zijn gemeente is. Wel gaat hij er vanuit dat daar in de uiteindelijke regeling rekening mee gehouden wordt. ‘Ondertussen hoop ik dat banken en andere partijen die vaste lasten innen coulant zijn en deze groep ontzien.’

Aan het einde van de week moet er meer duidelijkheid zijn over hoe de regeling er formeel uit gaat zien, zegt Heijkoop. Goedkeuring door de Raad van State duurt nog enkele weken.