Wisselend bewolkt

'Diversiteit is voor de publieke dienst cruciaal. Een witte overheid in een gekleurde samenleving is contraproductief', aldus minister Ter Horst vorig jaar september op het symposium Gekleurde Plafonds. Vandaar dat de minister over drie jaar bij de rijksoverheid een verdubbeling van het aantal allochtonen in topfuncties wil zien - van vijfentwintig naar vijftig. Of dat zal lukken is zeer de vraag, want het heeft er alle schijn van dat de urgentie van een goed diversiteitsbeleid maar langzaam doordringt op de departementen en de gemeentehuizen.

 

Het onderzoek dat dit blad hield onder bijna twaalfhonderd lezers - voor driekwart gemeenteambtenaren - lijkt die indruk te bevestigen. Het beeld over de allochtone collega is redelijk positief, maar de urgentie om allochtoon personeel te werven wordt niet sterk gevoeld. Zo meent 21 procent van de respondenten dat de houding ten opzichte van allochtone medewerkers binnen zijn organisatie de afgelopen jaren positiever is geworden. Uitgesplitst naar leidinggevenden levert dat een score van 27 procent op. Ruim zestig procent vindt dat er niets is veranderd en drie procent denkt er negatiever over dan in het verleden.

 

Die uitkomsten lijken in overeenstemming met de 86 procent van de respondenten die op de vraag of ze wel eens binnen hun organisatie vormen van discriminatie hebben ervaren negatief antwoordt. Negen procent denkt daar anders over.

 

Jaco Dagevos, hoofd van de onderzoeksgroep Educatie en Minderheden bij het Sociaal en Cultureel Planbureau: 'Eigenlijk vind ik die negen procent opmerkelijker dan die 86 procent. Veel respondenten zullen autochtoon zijn en die zullen dat niet zo gauw zeggen. Onze Discriminatiemonitor van vorig jaar liet soortgelijke uitkomsten zien. Wij hebben toen vrij uitvoerige interviews gehouden en daaruit kwam naar voren dat allochtone medewerkers vrij algemeen een vorm van ongelijke behandeling ervaren. Zij vinden dat zij zich extra moeten bewijzen, ze worden soms niet serieus genomen, zijn het onderwerp van pesterijtjes en krijgen vervelende klusjes toegeschoven. Ik kan me voorstellen dat autochtone respondenten - en dat zullen in deze enquête toch de meesten zijn - dit niet direct als discriminatie ervaren.'

 

Als we terugkeren naar de al of niet beleefde urgentie van een diversiteitsbeleid, rijst een gemêleerd beeld op. Op de vraag of het werven van allochtonen prioriteit heeft, antwoordt slechts 24 procent positief, 53 procent negatief en van de leidinggevenden doet ruim zestig procent dat. Voor Dagevos maakt dit nog eens duidelijk dat het werven van allochtonen weinig prioriteit geniet bij overheidsinstellingen. 'Ik heb trouwens de indruk dat hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld ouderen en gehandicapten.'

 

Het beeld wordt er niet vrolijker op als 44 procent te kennen geeft dat er geen behoefte bestaat aan meer allochtone medewerkers (49 procent voor de leidinggevenden), terwijl een kwart het tegendeel beweert (voor de leidinggevenden is dat 29 procent). Dagevos: 'Die negatieve antwoorden zijn voor verschillende uitleg vatbaar. Je kunt denken dat die 44 procent geen allochtone collega's wil, maar dat past niet zo goed bij het verdere beeld van de enquête. Het zou er echter ook op kunnen duiden dat veel van die antwoorden gebaseerd zijn op het feit dat er simpelweg geen vacatures zijn.'

 

Voor een opmerkelijk tegengeluid moeten we naar de antwoorden op de vraag of bij gelijke geschiktheid de voorkeur moet gegeven aan een allochtone kandidaat: 35 procent antwoordt hierop positief en van de leidinggevenden 42 procent. Jaco Dagevos: 'Die laatste percentages vind ik echt heel hoog. Dat stemt toch positief. Daar zou Ter Horst gebruik van moeten maken.'

 

Ten slotte een wel heel opzienbarende uitkomst: 52 procent van de respondenten heeft buiten het werk wel eens contact met allochtone collega's en van de leidinggevenden zelfs 58 procent. Dagevos: 'Dat geloof ik eigenlijk niet. Dat zou betekenen dat vijftig procent van de geënquêteerden allochtone collega's heeft. Nou dat vind ik nogal wat. Ik denk dat leidinggevenden buiten het werk eerder minder contacten onderhouden met collega's en daar komt nog eens bij dat allochtone collega's sowieso schaars zijn.' Voor een meer uitgebreide weergave van de enquêteresultaten zie de website www.binnenlandsbestuur.nl Overheidsorganisaties willen zich graag versterken met hoog opgeleide allochtonen, maar slagen daar nauwelijks in. Het zijn vooral cultuurverschillen die allochtonen beletten om binnen te komen en door te groeien.

 

Personeel

 

Geeft uw organisatie prioriteit aan het vinden van personeel van allochtone afkomst?

 

Ja	24%
Nee	53%
Geen mening	24%

Buiten het werk

 

Heeft u buiten het werk wel eens contact met allochtone collega's?

 

Ja	52%
Nee	48%

Discriminatie

 

Heeft u binnen uw organisatie wel eens een vorm van discriminatie ervaren ten opzichte van allochtone medewerkers?

 

Ja	9%
Nee	86%
Geen mening	5%

Toegenomen aantal

 

Is het aantal allochtone medewerkers binnen uw afdeling de afgelopen jaren toegenomen?

 

Ja	35%
Nee	58%
Geen mening	7%

Houding

 

Is de houding ten opzichte van allochtone medewerkers binnen uw organisatie de afgelopen jaren veranderd?

 

Ja, positiever geworden	21%
Nee, gelijk gebleven	61%
Ja, negatiever geworden	3%
Geen mening	14%

Behoefte

 

Bent u van mening dat uw afdeling/organisatie de komende tijd behoefte heeft aan meer allochtone medewerkers?

 

Ja	25%
Nee	44%
Geen mening	31%

Geschiktheid

 

Zou u bij gelijke geschiktheid voor een functie de voorkeur geven aan een kandidaat van allochtone afkomst?

 

Ja	35%
Nee	31%
Geen mening	34%