Toenemende verwevenheid criminaliteit en zorg

In recent onderzoek van Het Informatieknooppunt Zorgfraude (IKZ) en het Regionale Informatie en Expertise Centrum Oost Nederland (RIEC ON) is in de regio Twente de verwevenheid tussen criminaliteit en zorg geconstateerd.

Een toenemend probleem waar veel gemeenten mee worstelen. Factoren die volgens het onderzoek bijdragen aan het (voort)bestaan van de problematiek zijn onder andere het feit dat toezicht en opsporing op zorgaanbieders nog onvoldoende efficiënt is. Partijen ervaren nog onvoldoende integrale samenwerking. Gemeenten hebben daarnaast niet altijd de bevoegdheden om concreet toezicht uit te voeren; een integrale aanpak is daarom van belang om tot een effectieve aanpak te komen. 

Als specialist datagedreven werken aan Veiligheid & Ondermijning constateren we bij Van Dam & Oosterbaan regelmatig dat het neerzetten van een gestructureerde aanpak uitdagend is voor gemeenten. Dit geldt overigens niet alleen voor Ondermijning maar bijvoorbeeld ook voor Verwijsindex Risicojongeren waarbij gemeenten, zorgpartijen en andere ketenpartners elkaar op de hoogte kunnen brengen van belangrijke ontwikkelingen omtrent jongeren. 

Je ziet vaak bij dit soort processen dat er onvoldoende capaciteit en geld beschikbaar is. Daar komt bij dat de complexiteit van het onderwerp ook vaak een struikelblok is. Het onderwerp raakt namelijk veel verschillende domeinen en bovendien zijn er verschillende partijen betrokken, wat het inrichten van een werkproces lastig maakt.  

Begin bij de basis! 

Het begint allemaal bij het opzetten van een solide werkproces. Alleen dan kun je als gemeente grip houden op signalen met betrekking tot Ondermijning of andere thema’s. Dit werkproces zorgt voor interessante data waar je als gemeente op kunt sturen. Dit creëer je door: 

• Een stappenplan te maken hoe en welke (ondermijnende) signalen je in behandeling neemt. 
• Signalen (over zorgaanbieders) gestructureerd vast te leggen in een databestand. Zo komt er overzicht en ontstaat er bewustwording. 
• Vanuit overzicht en bewustwording ontstaat de mogelijkheid om actief aan de slag te gaan met signalen en in samenwerking met ketenpartners als het RIEC, Politie en BOA’s gericht actie te ondernemen. 

Belangrijke vragen die je als gemeente daarbij moet stellen zijn: 

• Hoe moeten signalen gewogen worden? 
• Wanneer is een signaal een aanleiding om te denken aan ondermijning? 
• Welke mogelijkheden hebben we om signalen op te volgen? 
• Hoe houden we grip op binnenkomst, opvolging en afronding van signalen? 
• Hoe kunnen we verantwoording afleggen over de aanpak van ondermijning? 

Privacy by design 

Bij het neerzetten van de basis is het belangrijk dat er rekening wordt gehouden met de privacywetgeving. Zeker wanneer er een datagedreven werkproces wordt neergezet. Wat mag je wanneer raadplegen? Wat mag je als gemeente delen? De VNG heeft een privacy protocol beschikbaar die uw gemeente als basis kan nemen bij het inrichten van dit proces.   

Schat aan informatie 

Op termijn zal het werkproces zich gaan uitbetalen. Naarmate het databestand groter wordt ontstaan er voor de gemeente waardevolle inzichten. Het is dan ook aan te raden om een Dashboard in te richten waarmee belanghebbende kunnen sturen op data als: 

• Hoeveel signalen komen er binnen? 
• Welke thema’s spelen er? Kunnen we patronen ontdekken? 
• Hoe staat het met opvolging van signalen en gekoppelde acties? 

Is uw gemeente benieuwd naar de verwevenheid tussen criminaliteit en zorg en is er behoefte aan een solide werkproces voor ondermijning? Neem contact op met onze specialisten Claasje Beyer of Jinke Akkerman.