'Geen onderscheid markt en overheid in banenafspraak'

Staatssecretaris Van Ark (Sociale Zaken en Werkgelegenheid, VVD) steunt een motie van de coalitiepartijen om niet langer onderscheid tussen markt en overheid te maken in de banenafspraak, schrijft zij aan de Tweede Kamer.

Doelstelling 125.000 banen blijft gehandhaafd

Hoofdvoorwaarde die Van Ark aan haar steun voor de motie stelt, is dat de doelstelling van 125.000 extra banen voor arbeidsgehandicapten in 2025 gehandhaafd blijft. De verdeling (100.000 banen in de private sector en 25.000 banen in de publieke sector) wordt dan losgelaten. Volgens de indieners en de staatssecretaris draagt de motie bij aan de arbeidsdeelname van verstandelijk beperkten doordat het voor werkgevers - die met minder administratieve lasten te maken krijgen - makkelijker wordt om banen te creëren voor de doelgroep.

Overheden voldoen makkelijker aan quotum

Ook maakt de motie mogelijk dat inkoop door overheden bij werkgevers van arbeidsgehandicapten bij de inkopende overheid meetelt in plaats van bij de opdrachtnemer. Het bijkomend voordeel daarvan is dat overheden, die al jaren niet voldoen aan de banenafspraak en daarom onder het quotum arbeidsbeperkten vallen, door de inkoop mee te tellen makkelijker voldoen aan dat quotum. Dit jaar moet 1,93% van de verloonde uren bij overheden besteed zijn aan de doelgroep. Vanaf volgend jaar wordt handhavend opgetreden tegen overheidswerkgevers die hun plicht verzaken met quotumheffingen van 5.000 euro per niet-gerealiseerde baan.

‘Inbesteding om banen bij zichzelf mee te kunnen tellen’

Van Ark wil met de indieners van de motie mede voorkomen dat overheden zich door vreemde, inefficiënte bochten moeten wringen om toch te voldoen aan de arbeidsgehandicapten-quota. ‘Sommige overheidswerkgevers gaan nu zelfs over op inbesteding om de banen toch bij zichzelf mee te kunnen tellen’, aldus de staatssecretaris. ‘Het effect hiervan is juist dat er geen éxtra banen bijkomen.’ Dat argument wordt ook genoemd door mede-indiener van de motie Chantal-Nijkerken de Haan (VVD).

Impuls inclusief werkgeverschap

Cedris-directeur Jan-Jaap de Haan reageert opgetogen op de motie en de steun van de staatssecretaris. ‘Wij zijn om twee hoofdredenen blij met dit voornemen. Ten eerste willen wij al langere tijd dat banen die voortkomen uit inkoop gaan meetellen voor de opdrachtgever. Daarnaast zijn wij niet rouwig om het verdwijnen van het onderscheid tussen markt en overheid in de banenafspraak. Dat onderscheid is technisch onjuist en willekeurig. Zo tellen bijvoorbeeld publieke instanties die niet bij het ABP zijn aangesloten per definitie niet mee bij de sector overheid. Ook leidt het onderscheid tot allerlei rare constructies en perverse prikkels. Zo riep het rijk een rijksschoonmaakbedrijf in het leven, wat weer ten koste ging van de werkgelegenheid voor mensen van de Haeghe Groep [het sw-bedrijf van Den Haag, red.]. Er werden dus eigenlijk alleen maar bordjes verhangen.’ Hoofdzaak is voor Cedris dat de doelstelling van 125.000 extra banen voor arbeidsgehandicapten blijft staan. De Haan verwacht dat inclusief werkgeverschap een impuls krijgt als inkoop voor de inkoper gaat meetellen in de banenafspraak. Wel zijn de verwachtingen van het effect van de maatregel voor de totale werkgelegenheid voor de doelgroep niet héél hooggespannen. ‘Er moet meer gebeuren dan alleen het opheffen van het onderscheid tussen markt en overheid in de banenafspraak. Het vereenvoudigen van de loonkostensubsidie is bijvoorbeeld een belangrijke stap die nog gezet moet worden.’

Gemengde gevoelens in bedrijfsleven

Aart van der Gaag, commissaris 100.000 banen in opdracht van VNO-NCW, MKB Nederland en LTO, heeft gemengde gevoelens bij de motie van de coalitiepartijen. ‘Aan de ene kant is het een goede zaak als werkgelegenheid uit aanbestedingen gaat meetellen bij de inkoper. Aan de andere kant vind ik het geen goede ontwikkeling dat de overheid minder gestimuleerd is om zelf haar deel aan de banenafspraak te leveren. Het kan niet zo zijn dat wij als bedrijfsleven onder moeilijke omstandigheden het target halen en dat vervolgens alles op één hoop wordt gegooid, waardoor wij onder de quotumregeling komen te vallen als uiteindelijk de banenafspraak door nalatigheid van de overheid niet wordt gehaald.’ Daarnaast wijst Van der Gaag erop dat er meerdere zaken hoger op het verlanglijstje staan van werkgevers. ‘Dan heb ik het over eenduidige en transparante loonkostensubsidies, goede cliëntprofielen die makkelijk beschikbaar zijn voor werkgevers, en betere regelingen rondom jobcoaching.’