Tekorten jeugdzorg nopen tot koerswijziging

In plaats van een geplande kostenbesparing, is juist sprake van een toename van de tekorten op de jeugdzorg. De tien gemeenten in de jeugdhulpregio Zuid-Holland-Zuid kijken aan tegen een overschrijding van 13,2 miljoen euro op de jeugdzorgbegroting 2021. De regio wil het tij keren door onder meer naar de problemen van het hele gezin te gaan kijken, in plaats van sec naar het probleem van een jongere.

Zwaardere trajecten

De belangrijkste oorzaak van de overschrijding is dat de afgesproken kostenreducties voor dit jaar niet konden worden gerealiseerd. Daarnaast is de inzet per jongere gestegen. Er moesten zwaardere en langere behandeltrajecten worden ingezet. Dit is mede veroorzaakt door corona. ‘COVID-19 heeft voor de meest kwetsbare groep tot een extra zorgvraag geleid’, schrijft het dagelijks bestuur van Serviceorganisatie Jeugd Zuid-Holland-Zuid (SOJ) in een brief aan de tien gemeenten. ‘Dit is een tendens die we niet zomaar kunnen keren met meer en betere voorliggende voorzieningen.’ De SOJ verzorgt voor tien gemeenten de inkoop van de jeugdzorg, waaronder Dordrecht en Zwijndrecht.

Stijgende tarieven

Het niet kunnen realiseren van de geplande bezuinigingen en de langere en zwaardere hulptrajecten leverden bij elkaar een min op van tien miljoen euro. Ook stegen de tarieven. Met nog een aantal kleinere kostenposten levert dit over dit jaar 13,2 miljoen euro aan rode cijfers op.

Afbakenen jeugdhulp

In de regio is jaren geleden besloten de uitgaven in de jeugdhulp zoveel als mogelijk parallel te laten lopen met het budget dat de gemeenten hiervoor van het rijk krijgen. Ondanks taakstellingen en andere maatregelen lukt het echter telkens niet binnen dat rijksbudget te blijven. Wel is een aantal maatregelen genomen, of staan op stapel, die tot meer grip en kostenreductie moet leiden. Afgesproken is onder meer dat gemeenten de jeugdhulp moeten afbakenen en collectieve voorzieningen gaan inrichten, zodat het beroep op (duurdere) maatwerkvoorzieningen kan worden teruggebracht. De SOJ, op haar beurt, werkt via een nieuwe inkoopstrategie vanaf 2022 aan de herinrichting van het zorglandschap.

Nul uithuisplaatsingen

In de regio is een gebrek aan een aantal behandelvoorzieningen, zo constateert de SOJ onder meer. Jongeren moeten soms ver weg van huis om de behandeling te krijgen die nodig is. Dat zijn veelal dure voorzieningen. De inkooporganisatie wil dergelijke voorzieningen in de eigen regio regelen. Voor de lange termijn is het doel geen enkele jongere die zwaardere zorg nodig heeft uit huis te plaatsen. ‘Dat is goed voor die jongeren en leidt tot lagere uitgaven’, aldus de brief van de SOJ.

Schuldenproblematiek

Daarnaast zal er meer naar de onderliggende gezinsproblematiek worden gekeken. ‘Teveel wordt nog gehandeld vanuit de jeugdhulp zonder de onderliggende gezinsproblematiek (mentale problemen bij ouders, schuldenproblematiek) op te lossen of de jongere voor te bereiden op volwassenheid’, aldus de SOJ. Jeugdhulpvragen zullen breed worden beoordeeld; op basis waarvan een perspectiefplan voor het gezin wordt opgesteld. Het zijn belangrijke ontwikkelingen, benadrukt de SOJ, die echter investeringen vragen en pas op termijn besparingen opleveren.

Extra rijksgeld

De overschrijding van 13,2 miljoen euro op de begroting van 2021 kan voor een groot deel (11,4 miljoen euro) worden gedekt uit de incidentele extra rijksbijdrage voor de jeugdhulp voor gemeenten. Daarnaast is sprake van een stijging van de rijksbijdrage over 2021 van 3,6 miljoen euro. Het tekort over dit jaar is daarmee opgelost. Het extra rijksgeld voor 2022 dekken ‘ruimschoots het tekort’, aldus de SOJ, als dat budget ‘volledig aan gemeenten ter beschikking worden gesteld.’   

De bij de SOJ aangesloten gemeenten zijn Alblasserdam, Dordrecht, Gorinchem, Hardinxveld-Giessendam, Hendrik-Ido-Ambacht, Hoeksche Waard, Molenlanden, Papendrecht, Sliedrecht en Zwijndrecht.