Staatssecretaris jeugd rekent op goede afloop geschil

De staatssecretaris van VWS, Maarten van Ooijen, wil zo snel mogelijk in gesprek met gemeenten. Zij stoppen uit onvrede met de hervormingsagenda jeugd. Pas als het nieuwe kabinet de extra bezuinigingen op de jeugdzorg van tafel haalt, pakken ze de draad weer op. Van Ooijen heeft er vertrouwen in dat gemeenten en kabinet er samen gaan uitkomen.

Urgentie

'Het is belangrijk dat gemeenten voldoende budget hebben om goede zorg voor kinderen, jongeren en gezinnen te organiseren. Dat gemeenten daar zorgen over hebben, is logisch', stelt Van Ooijen (ChristenUnie), die jeugdzorg in portefeuille heeft. Gemeenten willen pas weer meepraten over hervormingen in de jeugdzorg als het kabinetsplan om vamaf 2025 een half miljard euro extra te bezuinigen, de prulenbak in gaat. Een resolutie van de VNG daartoe is donderdag unaniem aangenomen tijdens de algemene ledenvergadering van de VNG. ‘Wat het kabinet betreft blijven we stevig met de gemeenten samenwerken om de zorg aan kinderen en jongeren te verbeteren. De urgentie van de problemen die daar spelen is te groot om hiermee te wachten’, aldus Van Ooijen.  

Gevaarlijke stap

Het stedennetwerk G40 heeft in een brief aan de Tweede Kamer zijn expliciete steun aan het besluit van gemeenten betuigd. ‘De extra bezuiniging van 500 miljoen euro uit het coalitieakkoord 2021-2025 is een klap in het gezicht van medeoverheden.’ De in de G40 verenigde jeugdwethouders hebben er wel de pest in dat het proces op inhoud vertraging oploopt, omdat er nu weer discussie over geld moet worden gevoerd. De jeugdzorgbranches, samenwerkende beroepsverenigingen jeugd en de samenwerkende cliëntorganisaties noemen de gevolgen van de aangekondigde bezuinigingen – en het daaruit voortvloeiende nieuwe conflict tussen gemeenten en rijk – ‘een gevaarlijke stap terug in het realiseren van betere jeugdhulp voor de kinderen en ouders die deze hulp het hardst nodig hebben’, zo stellen zij in een gezamenlijke reactie.

Gezamenlijke verantwoordelijkheid

Het is volgens hen noodzakelijk verder te werken aan de hervormingsagenda. ‘Zonder een actieve rol van gemeenten wordt het maken van afspraken over organisatie, kwaliteit en beschikbaarheid van jeugdhulp rond een inhoudelijke transformatie van de jeugdhulp ernstig bemoeilijkt. Het blijven voeren van dit overleg is wat ons betreft ook een gezamenlijke verantwoordelijkheid.’ Met de VNG vinden zij dat de aangekondigde extra bezuinigingen van tafel moeten.

Stabiele financiering

Volgens staatssecretaris Van Ooijen, tot maandag wethouder in Utrecht, moet de vraag waar de jongeren het meest mee zijn geholpen, worden beantwoord en in kaart worden gebracht wat daar precies voor nodig is. ‘Daarin sta ik echt aan dezelfde kant als gemeenten. Wij hebben hetzelfde doel: knokken voor ieder kind.’ Dit vraagt om vooral een gesprek over de inhoud en om het centraal stellen van de kinderen waar het om gaat’, benadrukt Van Ooijen. Naast het gesprek dat de staatsecretaris met gemeenten gaat voeren, zal Van Ooijen de zorgen van gemeenten bespreken met de minister van Binnenlandse Zaken en de staatssecretaris van Financiën. ‘Het kabinet wil in brede zin samen met gemeenten de komende tijd werken aan een duurzame, stabiele financiering van gemeenten, dus ook daarover gaan we in gesprek.’

‘Schrap bezuinigingen’

Voor de Kamerleden van GroenLinks, PvdA en SP is het duidelijk: de in het regeerakkoord aangekondigde extra bezuinigingen op de jeugdzorg moeten van tafel. ‘Als ook wethouders van regeringspartijen massaal aan de bel trekken, dan is er echt wat aan de hand. De oproep is helder: kabinet, schrap de bezuinigingen op jeugdhulp’, twitterde Lisa Westerveld (GroenLinks). ‘Duidelijk signaal van gemeenten aan nieuwe kabinet. Niet bezuinigen op jeugd. Kabinet zal echt tot ander besluit moeten komen’, reageerde Attje Kuiken (PvdA) via twitter. 'Natuurlijk moet er meer over de inhoud van de jeugdzorg gepraat worden. Maar die gesprekken torpedeert dit kabinet door vanaf het begin de uitkomst vast te leggen; een half miljard bezuinigen', twitterde Peter Kwint (SP). Volgende week is er een Kamerdebat over de regeringsverklaring.

Flauwekul

Gemeenten willen zich niet voor de tweede keer aan dezelfde steen stoten, werd tijdens de ledenvergadering van de VNG dudoeijk. De overheveling van de jeugdzorg naar gemeenten in 2015 ging gepaard met een forse, oplopende korting. De arbitragecommissie, die eind mei een uitspraak deed in het conflict tussen rijk en gemeenten over het budget voor de jeugdzorg, stelde daarin onder meer dat het rijk ‘te gemakkelijk de geschatte (financiële) voordelen van de decentralisatie ingeboekt’, bracht de Utrechtse jeugdwethouder Eelco Eerenberg (D66) en VNG-bestuurslid tijdens de ALV in herinnering. ‘Het gebeurt nu weer. Wie zegt dat de jeugdzorg zowel beter als meteen goedkoper kan, verkoopt flauwekul.’

Dertig procent

Tijdens de arbitrage hebben gemeenten en rijk afspraken gemaakt over te nemen maatregelen, die uiteindelijk 1 miljard euro aan besparingen opleveren. Daar bovenop heeft het nieuwe kabinet aangekondigd in 2024 100 miljoen te bezuinigingen en vanaf 2025 een half miljard structureel. Eerenberg: ‘Per saldo wordt daarmee zo'n dertig procent bezuinigd op het totale jeugdzorgbudget van circa zo’n 5,5 miljard.’