Kwetsbare jongeren buiten beeld door corona

Veel jeugdhulpaanbieders maken zich zorgen over een eventuele tweede coronagolf. Er zijn zowel zorgen over het zicht op jongeren, het ontstaan van onveilige thuissituaties, beschikbaarheid van personeel en de financiën. Sinds het begin van de coronacrisis zijn al jongeren en hun gezinnen buiten beeld geraakt. Gemeenten zijn verschillend omgegaan met compensatie van jeugdhulpaanbieders.

Uit- en afstel

Dat blijkt uit de Sectorrapportage Jeugd van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) waarin zij heeft gekeken naar de gevolgen van de coronacrisis voor de jeugdhulp. De IGJ heeft daarvoor 84 organisaties bevraagd: 63 jeugdhulpaanbieders, 13 jeugdhulpregio’s en 8 branche- en beroepsverenigingen. 60 procent van de ondervraagde jeugdhulpaanbieders heeft door de coronamaatregelen hulp moeten uitstellen en 29 procent heeft jeugdhulp moeten afstellen. Een kwart denkt dat er – als gevolg van de coronamaatregelen – momenteel jeugdigen of gezinnen buiten beeld zijn.

Wandelen

Jeugdhulpaanbieders hebben zo goed en zo kwaad als het kon geprobeerd contact te houden met de jongeren en hun gezinnen. ‘Jeugdhulpaanbieders waren in staat om snel te schakelen naar een andere manier van hulp verlenen’, concludeert de IGJ in de bijbehorende tussenrapportage ‘De zorg en de jeugdhulp tijdens de coronacrisis’. Videobellen werd veel ingezet, maar er waren ook zogeheten raam- en deursessies. Daarnaast werd er veel gewandeld. ‘De wandelingen houd ik er zeker in. Veel jeugdigen ervaren het als prettiger om van zich af te praten in een meer ontspannen omgeving’, vertelde een jeugdhulpaanbieder aan de IGJ. Vaak werd voor een combinatie van werkwijzen gekozen. ‘De nieuwe werkwijzen zijn een mooie aanvulling op de standaardwerkwijzen en zijn soms ook efficiënter of beter passend voor specifieke doelgroepen’, concludeert de IGJ. En: ‘Sommige gezinnen lijken baat te hebben bij de rust van minder bemoeienis door hulpverleners in het gezin en minder druk van buitenaf.’

Zorgmijden

Met name de preventieve en ambulante hulp aan jongeren en hun gezinnen is uitgesteld of afgesteld. ‘Een belangrijke zorg zijn kwetsbare gezinnen, waarbij het risico bestaat dat zij laat of niet in beeld zijn gekomen’, aldus de IGJ. Bij de wijkteams en de jeugd GGZ is sprake vaneen terugloop van het aantal aanmeldingen. Er wordt minder verwezen, maar daarnaast mijden ouders en jongeren zorg uit angst voor besmetting. ‘Als jeugdigen niet met hulp starten terwijl ze dit wel nodig hebben, kan hun problematiek verergeren of zelfs chronisch worden. Het risico bestaat dat lichtere problematiek verzwaart, waardoor op een later moment zwaardere hulp nodig zal zijn.’

Compensatie

De financiële positie van een deel van de jeugdhulpaanbieders was voor het uitbreken van de coronacrisis zwak en dat is er sinds de coronacrisis niet beter op geworden. ‘Als gevolg van het verlenen van minder jeugdhulp hebben aanbieders minder inkomsten, terwijl ze meer kosten maken om de hulp aan te passen’, aldus de IGJ. Volgens de inspectie zijn gemeenten verschillend omgegaan met compensatie van jeugdhulpaanbieders. ‘De Covid-19-regelingen voor jeugdhulpaanbieders zijn niet voor iedereen duidelijk.’

Zorgen over continuïteit

Als aanbieders vanwege financiële problemen moeten stoppen, heeft dat direct gevolgen voor de continuïteit van de jeugdhulp aan individuele jongeren, waarschuwt de IGJ. ‘Daarnaast levert dit, zeker daar waar het gaat om bepaalde vormen van specialistische, zwaardere jeugdhulp, ook ernstige problemen op voor de continuïteit en beschikbaarheid van jeugdhulp in algemene zin.’