Een breed gedragen beleidsnota Jeugd Utrecht

Bij de gemeente Utrecht moest op korte termijn een beleidsnota Jeugd komen. De komende jaren staan er bezuinigingen voor de deur en de vraag naar jeugdzorg neemt vooralsnog alleen maar toe. Dat vraagt een weloverwogen visie op basis van expertise en draagvlak. Marilien Mogendorff van RadarAdvies kreeg dat samen met strateeg Jochem Stoll in korte tijd voor elkaar: binnen zes maanden een breed gedragen beleidsnota voor de komende 10 jaar.

Een beleidsnota binnen een tegenstrijdige context

Net zoals veel gemeenten in Nederland heeft Utrecht te maken met landelijke bezuinigingen op jeugdhulp. Vanaf 2015 zijn lokale overheden verantwoordelijk voor jeugdhulp. Sinds die tijd zijn de kosten meer dan verdubbeld en de laatste jaren stijgen ze harder dan verwacht. De prognose is dat die kosten blijven stijgen.

Gemeenten hikken ondertussen aan tegen 2026, het zogenaamde ‘ravijnjaar’, waarin alle gemeenten het gezamenlijk met 3 miljard minder moeten doen. Ook gemeente Utrecht. Jochem: “De aankomende bezuinigingen zorgden voor onrust binnen het team. Er was op dat moment ook nog redelijk veel verloop. De verbinding binnen het team had mijn prioriteit. We hadden al snel door dat we naast het schrijven van het beleidsplan extra kracht op coördinatie nodig hadden.”

Op korte termijn een gedragen beleidsnota jeugd schrijven

Aanvankelijk kwam Marilien van RadarAdvies binnen bij de gemeente Utrecht om Jochem te ondersteunen bij het schrijfproces van de beleidsnota. Maar een hoopvolle, intelligente en realistische nota vraagt toewijding en vooral ook tijd. Tijd om de goede informatie op te halen, alle experts binnen de gemeente echt goed over dit onderwerp te laten nadenken en ook partners en stakeholders te betrekken. Jochem: “Achteraf gezien heeft de nota in het verleden vertraging opgelopen omdat we te weinig ruimte hebben gemaakt voor ‘het waarom’ van die nota. Acute vraagstukken krijgen in de waan van de dag vaak voorrang. Marilien zorgde ervoor dat 'het waarom' telkens weer op tafel kwam. Zij begon als schrijver en werd snel ook projectleider.”

Mentaliteitsverandering

Met de nieuwe beleidsnota Jeugd is ‘het waarom’ dan ook voor iedereen duidelijk geworden. In Utrecht móet ieder kind opgroeien in een veilige en kansrijke omgeving. Het liefst in de vertrouwde omgeving, met vertrouwde mensen. Binnen de huidige financiële kaders is daar wel een mentaliteitsverandering voor nodig. Om dat inzichtelijk te krijgen, werkte Marilien met de volgende aanpak:

1. Verkennen van de situatie
2. Informatie verzamelen bij alle partijen
3. Reflecteren
4. Een begrijpelijk raamwerk ontwikkelen
5. Omzetten in leesbare taal

De begeleiding van deze aanpak zorgde ervoor dat het project tot een goed einde werd gebracht. Marilien schreef ook de uiteindelijke beleidsnota. 

Doorbikkelen

Zowel Marilien als Jochem beamen dat de beleidsnota Jeugd een hobbelig en intensief proces was. Jochem had het grotere plaatje voor ogen en Marilien de kunde om hier inhoudelijk vorm aan te geven. Het was in het begin dus vooral zoeken naar de juiste informatie bij de juiste personen. Maar binnen de kortste keren wist zij precies bij wie zij moest zijn voor de benodigde kennis en stukken. Binnen de gemeente bleek ontzettend veel relevante informatie beschikbaar.  Marilien: “Om een complex en ingewikkeld vraagstuk begrijpelijk te maken, moet je lijn zien te krijgen in de veelheid aan informatie. Dat is gedurende het proces niet altijd even makkelijk. Marilien: “Soms was het ook gewoon een kwestie van uithoudingsvermogen, voldoende zelfvertrouwen en doorbikkelen.”

Een breed gedragen beleidsnota als resultaat

Jochem en Marilien kijken met een goed gevoel terug op de samenwerking. Er ligt nu een breed gedragen beleidsnota, waar zowel het team als de wethouder trots op zijn. Het is een nota waar de gemeente Utrecht de komende 10 jaar mee vooruit kan. Jochem: “De huidige vraag naar jeugdhulp is onhoudbaar. De gemeente Utrecht wil investeren in een sterke pedagogische basis, zodat de zorg voor kinderen in een kwetsbare situatie beschikbaar blijft. We moeten het meer samen gaan organiseren. De beleidsnota met de bijpassende titel 'Samen opgroeien, samen opvoeden' geeft handvatten om dat te kunnen doen. Zonder de tijd en focus van Marilien was het er niet zo snel gekomen.”

Landelijke erkenning

Utrecht is een vooruitstrevende gemeente met een landelijke voorbeeldfunctie. Ondanks dat het niet de intentie was om met deze beleidsnota Jeugd erkenning te krijgen, is de beleidsnota niet onopgevallen gebleven:

• aandacht voor de beleidsnota Jeugd in de landelijke pers
• landelijke politiek heeft nota positief ontvangen
• vooraanstaande pedagogen zijn positief over de nota