Haagse jeugdzorgcoup verheven tot 'Chefsache’

Het besluit van het kabinet om de regie van de Jeugdzorg weer grotendeels naar zich toe te trekken valt slecht in gemeenteland. Inmiddels is de kwestie geëscaleerd tot ‘Chefsache’: VNG-voorzitter Jan van Zanen heeft over de ingreep een brief geschreven aan premier Rutte.

Net zoals eerder de inspecties en het ministerie hebben lokale bestuurders hun reacties georkestreerd. ‘Wie denkt dat we met nieuwe structuurwijzigingen de problemen in de jeugdzorg oplossen, zal deze slechts verergeren’, twittert VNG-directeur Jantine Kriens in reactie op de door de ministers De Jonge en Dekker verzonden Kamerbrief over een reorganisatie van de jeugdbeschermings- en jeugdreclasseringstaken.

Tegenspraak

En VNG-voorzitter Van Zanen schrijft aan de premier: ‘De toon van de [Kamer]brief van minister Hugo de Jonge en de begeleidende interviews doet geen recht aan de complexe problematiek met veel spelers’ en ‘De minister schreef zich in te spannen tot het beperken van door het Rijk verplichte samenwerking en het verruimen van de kaders. De kabinetsvoorstellen voor de specialistische jeugdzorg zijn hiermee flagrant in tegenspraak.’

Haagse tekentafel

De wethouders Leon Meijer (wethouder Jeugd Ede) en zijn collega-portefeuillehouder Eelco Eerenberg (Enschede) sturen een identieke reactie de wereld in: ‘Gemeenten werken keihard om kwetsbare kinderen in hun stad/dorp te ondersteunen. Met te weinig geld en een complex systeem.’ Dat het simpeler en samenhangender moet en kan beamen zij. ‘Maar niet vanaf de Haagse tekentafel met een onzekere topdown-stelselwijziging.’

‘Stap terug’

De inhoud van de Kamerbrief waarin de ministers aankondigen dat Den Haag weer veel gaat dicteren in het jeugddomein, verbaast Eerenberg. Een stap terug, volgens hem. ‘Dankzij de decentralisatie kunnen wij lokaal problemen oplossen op een manier die voorheen ondenkbaar was, bijvoorbeeld in combinatie met sportclubs, scholen, huisartsen en veel andere partijen.’ Generieke, door Den Haag bedachte oplossingen in het jeugddomein passen volgens hem niet: ‘Het is in Oost-Groningen echt een ander vraagstuk dan in Amsterdam, Goes of Enschede. Als je wilt investeren wil heb je ruimte nodig, en wij doen het al vanaf dag één met krapte en flinke budgetkortingen. En met een wet die min of meer zegt dat iedereen recht heeft op alles. Geef ons ruimte, dan wordt het op termijn misschien ook goedkoper. Wij willen het mórgen al beter doen. Wijs aan waar het niet goed gaat en dan gaan we dat op casus-niveau oplossen. Ik heb veel collega’s vandaag gesproken en echt iedereen staat er zo in.’

Grote gevolgen

De VNG zegt ‘kritische signalen te herkennen’, maar deelt de remedie van de ministers over een stelselherziening geenszins. ‘De financiën schieten ernstig tekort, en de extra middelen van het kabinet zijn niet toereikend en slechts incidenteel. Te weinig budget is niet op te lossen door het stelsel anders te ordenen.’

’Voorzitter Van Zanen, in de brief aan Rutte: ‘Helaas is de jeugdzorg niet het enige dossier waarop het Rijk gemeenten onvoldoende compenseert. De rijksfinanciën staan er uitstekend voor, gemeenten moeten bezuinigen en als klap op de vuurpijl dwingt het kabinet gemeenten om meer uit te geven. Dit alles heeft grote gevolgen voor de opstelling van gemeenten bij voorstellen om taken op te pakken’

Volgens de VNG zijn juist ‘grote stappen gezet’ om de lokale samenwerking met gecertificeerde jeugdzorginstellingen te verbeteren. Zo hebben gemeenten 14 (van de 42) jeugdhulpregio’s gevraagd om als ‘accounthoudende regio’ voor de instellingen op te treden.

Maatregelen

Volgens Jeugdzorg Nederland is met de VNG en de betrokken ministeries afgesproken dat gemeenten en de gecertificeerde jeugdzorginstellingen inzichtelijk maken wat de situatie is op het gebied van wachtlijsten en tarieven. Uiterlijk per 1 maart komen er  maatregelen om het personeelsverloop en de werkdruk te verminderen. Met hopelijk het geld dat nodig is, aldus Jeugdzorg Nederland.

Medewerkers van zorginstellingen en de bonden wachten daar niet op: de aangekondigde actie op 15 november gaat door, ‘omdat de stem van jeugdzorgwerkers juist nu stevig moet doorklinken.’