Sociaal calamiteitenplan Weert

De gemeente Weert heeft, naar eigen zeggen als eerste in Nederland, een plan ontwikkeld over hoe te handelen bij sociale calamiteiten. Daaronder vallen kwesties als massale rellen, familiedrama’s, grote vechtpartijen tussen bevolkingsgroepen en dergelijke. ‘Gemeenten hebben wel reguliere rampenplannen, maar die zijn gericht op zaken als branden, ontploffingen of natuurrampen. Voor sociale rampen en het voorkomen en aanpakken van maatschappelijke onrust bestaan nog vrijwel geen plannen’, aldus Liset Spreuwenberg, woordvoerster van Weert.

Het sociale calamiteitenplan, dat is opgesteld in samenwerking met instituut voor multiculturele ontwikkeling Forum en organisatieadviesbureau Cap Gemini, beschrijft wie wat wordt geacht te doen in geval van (dreigende) maatschappelijke onrust. Het plan voorziet in het instellen van een permanent sociaal calamiteitenteam (Soca-team), dat bestaat uit de burgemeester, de districtschef of de chef basiseenheid van de politie, alsmede de directeur van de plaatselijke welzijnsstichting en het hoofd van het algemeen maatschappelijk werk. Elk van de leden heeft de bevoegdheid om het team bij elkaar te roepen. ‘Normaal wordt zo’n team pas opgetuigd als er al iets is voorgevallen’, zo wijst de woordvoerster op een verschil met de reguliere rampenbestrijding.

De aanpak in Weert is vooral gericht op preventie en het vroegtijdig signaleren van dreigende onrust. In het plan worden verschillende scenario’s geschetst van gebeurtenissen - zowel incidenteel als structureel van aard, binnen én buiten Weert - die in de Limburgse gemeente voor onrust kunnen zorgen. Suggesties worden gedaan over hoe er organisatorisch dient te worden gereageerd op bijvoorbeeld het uitbrengen van de film Fitna, de moord op Van Gogh, een moskeebrand of een (dreigende) schietpartij tussen rivaliserende jongerengroepen. Ook zijn alle mogelijke organisaties in kaart gebracht die in zo’n geval een rol kunnen spelen.

Analyse

Onderdeel van de crisisbeheersing vormt volgens het Weerter plan ook een analyse van wat er in de media (traditionele media en internet) verschijnt rondom een gebeurtenis. Daaruit kan worden afgeleid hoe de burger de werkelijkheid ervaart, zo is de gedachtengang. De gemeente kan ook zelf een site openen met de oproep om te reageren.

‘Zo krijgt men een beeld van de beleving uit eerste hand. Ook krijgt men zo een direct resultaat te zien van de uitkomsten van de eigen communicatiestrategie. Dit biedt weer mogelijkheden tot bijstelling en accentverschuiving’, aldus het plan. ‘Anders gezegd: wat er aan het bureau wordt besproken, klopt dat met wat de burger uit de media verneemt? Hoe wordt een calamiteit in de buitenwereld ervaren? Misschien is het feitelijke risico wel veel lager dan wat mensen denken, of juist andersom’, aldus woordvoerster Spreuwenberg. Forum en de gemeente Weert werken aan een brochure over het opstellen van een sociaal calamiteiten plan. Die is begin 2009 beschikbaar.