Inburgeringsbeleid hopeloos achterhaald

Het beleid dat de overheid voert om statushouders zelf te laten inburgeren rijmt totaal niet met de dagelijkse praktijk. ‘Die eigen verantwoordelijkheid werkt niet productief, mogelijk zelfs negatief,’ zegt Madelon Kloosterboer. Zij onderzocht met haar scriptie het Nederlandse inburgeringsbeleid ten aanzien van erkende vluchtelingen. Dat onderzoek won onlangs de Movisie Scriptieprijs 2015.

Zelfredzaam

De eisen aan nieuwkomers zijn sinds de wijziging van de Wet inburgering in 2013 flink veranderd. Alle nieuwkomers moeten sindsdien zelfstandig inburgeren zodat zij snel zelfredzaam zijn en deelnemen aan de samenleving.
 
Ongunstige arbeidsmarktpositie 

Recente cijfers tonen echter aan dat nog geen 10 procent van hen is ingeburgerd sinds het invoeren van de wet. Ook blijkt uit CPB-cijfers dat na een verblijf van twee jaar in Nederland slechts een kwart van de asielmigranten een betaalde baan heeft van meer dan acht uur per week. Na vijf jaar is dat ongeveer de helft. Veel statushouders hebben een ongunstige arbeidsmarktpositie en ze lopen de achterstand op andere groepen in de maatschappij heel langzaam in, zo stelt het CPB.

Geen Nederlandse les

Volgens Kloosterboer wordt er teveel gevraagd van de groep statushouders. ‘Zodra ze vanuit het azc de maatschappij in moeten, spreken ze nog helemaal geen Nederlands. De bedoeling is dat ze in de opvang Nederlandse les hebben gekregen, maar in de praktijk lijkt dat amper te gebeuren.’

Passief en afhankelijk

De onderzoeker is desondanks niet tegen de gedachte dat deze groep migranten onafhankelijk en zelfstandig in ons land inburgert, ‘maar dan moet er wel een basis zijn,' zegt ze. 'Zonder taal kom je nergens. Je kunt geen brief van DUO lezen, geen vacatures zoeken op de website Blik op Werk. Ik heb tijdens mijn onderzoek gemerkt dat deze groep inburgeraars vervolgens vervalt in het tegenovergestelde: passief en afhankelijk.’
 
Politieke bedoelingen 

Er zijn volgens Kloosterboer verschillende verklaringen mogelijk voor het feit dat onhoudbaar beleid wordt gevoerd. ‘Er is in de afgelopen jaren te weinig geëvalueerd. Daardoor is er geen kennis over wat wel en niet werkt. Verder leken latente politieke bedoelingen zwaarder te wegen dan het beleidsdoel. En ook belangrijk, de rijksbegroting moest in 2011 kloppend gemaakt worden. Daardoor is er toen flink bezuinigd op het inburgeringsbudget.’

 
Kijken naar praktijk 

Madelon Kloosterboer: 'Ik vraag me af of achterliggende belangen van de overheid toen mogelijk zwaarder wogen dan de belangen voor de samenleving. Terwijl ìedereen toch, juist in deze tijden van grote asielinstroom, belang heeft bij gefundeerd en doeltreffend inburgerings- en integratiebeleid. Hiervoor moet veel beter naar de praktijk gekeken worden. Dat sinds kort extra maatregelen zijn ingevoerd ten behoeve van inburgering en integratie, lijkt vooralsnog een eerste stap in de goede richting.'