Mag niet van de GGD…

Twee columns geleden heb ik de stelling geponeerd dat de inspectie bij de verzorg- en verpleeghuizen, net zo als bij de kinderdagverblijven, wettelijk moet worden geregeld. Op dit moment heeft de GGD Amsterdam alleen een adviserende rol. Een lezeres van de column reageerde: “Als ik iets voor een bewoner probeer te doen, krijg ik in het verpleeghuis steeds te horen ‘het mag niet van de GGD’ ”. 

In dit geval ging het om het meenemen van een sinaasappeltje en een flesje wijn voor een verpleeghuisbewoner om het leven enigszins te veraangenamen. De verantwoordelijken in het verpleeghuis gaven aan dat dit niet mag van de GGD vanwege de hygiënerichtlijnen.
 

Richtlijnen, veel gebruikt, vaak verfoeid en ook vaak misbruikt. Want richtlijnen, die worden opgelegd door een ander kun je goed ge- of misbruiken in de communicatie richting cliënt of familieleden. “Het ligt niet aan mijn goede wil, het ligt aan een ander”. Dat horen we als GGD natuurlijk vaker: vingertje omhoog. Maar met de beste wil van de wereld kan de GGD geen infectierisico verzinnen bij een ongepelde sinaasappel en een flesje wijn. Wat we wel willen, is dat verantwoordelijken en verzorgenden niet slaafs een richtlijn volgen, maar zelf nadenken en daarmee de cliënt een dienst bewijzen, namelijk een klein beetje meer genot in het leven.Dat betekent niet dat richtlijnen zomaar overboord kunnen, maar dat richtlijnen ook echt richtlijnen zijn, waarbinnen heel veel mogelijk is.

In het geval dat ik hier boven heb geschetst, zou de verzorging bij het meebrengen van etenswaren bij moeten houden hoe lang iets bewaard wordt in de koelkast van bewoners om te voorkomen dat diegene bedorven voedsel eet. Niet zo heel moeilijk, hoor ik u denken. Maar helaas hebben veel verpleeg- en verzorgingshuizen daar geen tijd meer voor. En wat is dan makkelijker dan de richtlijnen van de GGD opvoeren? Dat praat een stuk makkelijker met de mantelzorgers die ook actief hun steentje bij willen dragen.

Maar los van het feit dat de cliënt zijn of haar lievelingshapje wordt ontnomen, doet het verzorgend personeel ook zichzelf tekort. Juist de mantelzorger in het verpleeghuis kan en wil voor extra activiteiten en lekker eten zorgen. Maak dat nou juist niet onmogelijk door elke flexibiliteit uit het systeem te halen, waardoor de mantelzorger een gefrustreerd en daardoor wellicht ook klagend familielid wordt over de zorg in het verpleeghuis. Laat de mantelzorger de activiteiten in het verpleeghuis versterken door de zorg die ze voor hun individuele dierbare willen leveren.

In de toekomstige participatiemaatschappij (daar is het woord) hebben we juist veel meer behoefte aan helpende handen van niet-professionals. De richtlijnen en regelgeving, zoals de Hygiënecode,  belemmeren dat vaak helemaal niet. Het vraagt alleen wel extra flexibiliteit en individueel gerichte aandacht van het verzorgend personeel. Ik begrijp dat dat in het huidige tijdperk lastig is maar ook daar is vast een oplossing voor te vinden in overleg met de mantelzorger. We moeten veel meer toe naar een goede samenwerking tussen professional en de burger. Laten we beginnen in de verpleeg- en verzorgingshuizen.

Paul van der Velpen
Directeur GGD Amsterdam