'Gezinnen voor gezinnen' moet zwaardere zorg voorkomen

Vraag: Hoe steun je gezinnen die weliswaar nog niet tot over hun oren in de problemen zitten, maar waar het dagelijkse leven niet goed loopt? Antwoord: Met andere gezinnen. Dat is de kern van het project Buurtgezinnen.nl. In Rhenen loopt de pilot al een jaar en is men enthousiast.

Preventief
De succesformule van  Kinderen voor Kinderen en Moeders voor Moeders kent sinds enige tijd een nieuwe variant: Gezinnen voor Gezinnen. Het idee is dat gezinnen bereikt worden voordat problemen escaleren. Laagdrempelig, preventief. Overbelaste gezinnen krijgen een steuntje in de rug van andere gezinnen in dezelfde gemeente. Als de problemen groter zijn – of worden – zijn er professionals beschikbaar. Maar de hoop en verwachting is dat door deze gezinnen vroeg te bereiken, minder zware hulp uit kan blijven.

Steungezinnen

‘Er zijn situaties waarbij ondersteuning nodig is, maar waar de problemen nog niet heel erg groot zijn’, vertelt Jolanda de Heer, wethouder in Rhenen. ‘Denk aan gezinnen met een heel druk kind, of met een kind met een beperking, ouders die overbelast zijn om wat voor reden dan ook. Dan is het fijn als er een ander gezin is dat af en toe een handje helpt.’ Dat helpen kan op allerlei manieren. Eén kind logeert om het weekend in een steungezin;  leuk voor alle kinderen en bovendien krijgt de moeder de kans om wat tot rust te komen.

Wederkerigheid
Een ander voorbeeld is een gezin waarbij de moeder nauwelijks uit huis kwam, teruggetrokken leefde en geen volwaardig opvoeder meer was. ‘Stapje voor stapje is zij met hulp van het steungezin uit haar isolement geraakt. Nu doet ze weer zelf boodschappen en wordt er gewerkt aan dat ze weer haar kind naar school en de sportvereniging kan brengen.’ Wat ook erg aanspreekt is de wederkerigheid in het project. Een moeder van een vraaggezin kan bijvoorbeeld af en toe op de kinderen van het steungezin passen, of een keer koken in het steungezin. De Heer: ‘Het is niet de bedoeling dat het vraaggezin zich vol laat stoppen.’

Centrum Jeugd en Gezin
De Heer kwam via het Centrum Jeugd en Gezin in contact met Buurtgezinnen.nl. Het CJG is ook de instantie die het project ondersteunt. De Heer was snel enthousiast. ‘Het is een stukje innovatie waar we naar op zoek zijn, want het past natuurlijk precies in onze zoektocht naar preventie en het versterken van de eigen kracht. Rhenen is een vrij hechte gemeenschap met een schaal waarbij je elkaar nog goed kunt bereiken, dus we hebben ingeschat dat het goed bij onze gemeente past. Dat blijkt ook zo te zijn, want het vinden van steungezinnen is essentieel. Gelukkig gaat dat tot nu toe redelijk soepel.’

Kosten
Het project loopt in Rhenen nu ongeveer een jaar en zal ook dit jaar blijven lopen. Tien andere gemeenten zijn inmiddels een pilot gestart. De kosten daarvoor zijn grotendeels betaald door verschillende fondsen. In 2017 is het de bedoeling in nog meer gemeenten te starten. Wat de kosten voor een gemeente zullen zijn, is nog niet bekend. Buurtgezinnen.nl is nog bezig een berekening te maken. Ook de 'opbrengsten' in de vorm van het voorkomen van kosten wil Buurtgezinnen.nl in kaart brengen.

Bewijs

Rhenen is nog steeds enthousiast. ‘Het gaat natuurlijk om niet heel complexe problemen, dus kan iets snel opgepakt en soms opgelost worden’, aldus De Heer. ‘Vaak gaat het om kortdurende ondersteuning om een gezin weer wat sterker te maken. We hebben bijvoorbeeld als eens gehoord dat als het steungezin niet ingezet zou zijn, het misschien wel verkeerd gegaan zou zijn met het gezin. Dat is altijd lastig om te bewijzen, maar het sterkt ons vermoeden dat we hiermee het beroep op zwaardere zorg voorkomen.’ Harder ‘bewijs’ van het succes van de aanpak is het gezin dat als vraaggezin in beeld kwam, een tijdje ondersteuning kreeg en nu zelf een ‘steungezin’ geworden is.