Forse kritiek op zorgbeleid Rotterdam

Het aantal inwoners dat in Rotterdam huishoudelijke hulp krijgt, is drastisch gedaald. Dit komt door strengere indicatie en mogelijk de verhoging van de eigen bijdrage die sinds 2015 voor deze hulp moeten worden betaald. Versterking van de zelfredzaamheid van de inwoners, om de bezuinigingen op deze zorg op te vangen, komt niet van de grond.

Zorgmijding

Dat concludeert de Rekenkamer Rotterdam in het donderdag verschenen onderzoek Schone schijn. Zelfredzaamheid in huishoudelijke verzorging. De rijksbezuiniging van 40 procent op het Wmo-budget per 2015 wilde Rotterdam realiseren door een beroep op zelfredzaamheid van burgers en versterking daarvan, zo schetst de rekenkamer. De besparingsopgave werd al in 2014 gehaald, ‘wat voor ruim een derde komt door een drastische daling van het aantal cliënten’, aldus de rekenkamer. Door de verhoging van de eigen bijdrage doen ‘mogelijk minder mensen een aanvraag voor zorg en besluiten mogelijk meer cliënten zelf de hulp op te zeggen’. De gemeente heeft de oorzaak van de daling van het aantal cliënten niet onderzocht.

Ontevreden

Rotterdammers die nog wel huishoudelijke hulp krijgen, krijgen minder uren. Sinds 2013 telt het resultaat in Rotterdam ('schoon en leefbaar huis'). Bijna de helft van de cliënten is ontevreden; er blijft werk liggen en het huis wordt minder goed schoongehouden, stelt de rekenkamer. Dit wordt niet opgevangen door meer zelfredzaamheid van de cliënten − veelal ouderen met chronische lichamelijke beperkingen −, terwijl dat wel een van de pijlers van het Rotterdamse beleid is. Sinds 2013 probeert de gemeente de zelfredzaamheid van cliënten huishoudelijke verzorging te versterken, ‘namelijk door een groter beroep te doen op hun eigen kracht, door meer inzet van mantelzorgers en vrijwilligers of door de inzet van een collectieve voorziening (zoals een boodschappenservice). Met zorgaanbieders en welzijnsinstellingen heeft de gemeente hierover afspraken gemaakt, maar deze zijn nauwelijks uitgevoerd en leverden weinig resultaat op.’

Uitstroom

De rekenkamer adviseert het college de zelfredzaamheid als uitgangspunt van beleid te heroverwegen. Gelet op de samenstelling van de doelgroep (veelal ouderen met chronische lichamelijke beperkingen) is het niet aannemelijk dat cliënten ‘succesvol kunnen worden gestimuleerd om meer huishoudelijke taken zelf te gaan doen. Ook is het onzeker of de inzet van mantelzorg nog toe kan nemen’, aldus de rekenkamer. Verder moet de gemeente kwaliteitsprestatie-indicatoren voor de huishoudelijke ondersteuning herinvoeren. Sinds 2015 heeft de gemeente die laten vervallen. Tevens adviseert de rekenkamer in kaart te brengen en te monitoren waarom het aantal cliënten zo drastisch is gedaald en waarom aanvragen van burgers worden afgewezen dan wel ingetrokken.

Kwaliteit

Hoewel het college in zijn reactie op het rapport stelt dat zelfredzaamheid zijn grenzen kent, blijft dat de komende jaren wel de kern van het Rotterdamse beleid. De stad houdt de kwaliteit van de geleverde zorg al in de gaten, via onder meer cliëntervaringsonderzoeken, stelt het college. B en W stellen verder in hun reactie dat de redenen van uitstroom worden geregistreerd.