Gemeenten schenden inzagerecht jeugdhulpdossier

Inzage van het jeugdhulpdossier blijkt nog niet zo eenvoudig. Slechts één op de vijf ouders ontving het volledige dossier nadat daar om werd gevraagd. In 42 procent van de gevallen kregen ouders een onvolledig dossier. Bijna een derde ontving helemaal niets, terwijl ouders daar wel recht op hebben.

Dat blijkt uit een rondgang van oudervereniging Balans. De belangenorganisatie legde haar achterban twee enquêtes voor: één over de ervaringen bij het aanvragen van jeugdhulp bij de gemeente (104 respondenten). De andere vragenlijst gaat over de naleving van privacy in het onderwijs (147 keer ingevuld).

Ouders hebben het recht om het dossier van hun kind op te vragen. Maar dat inzien blijkt nog niet zo eenvoudig. Slechts 21 procent van de ouders ontving het volledige dossier nadat daar om werd gevraagd. In 42 procent van de gevallen kregen ouders een onvolle­dig dossier. 6 procent kreeg het dossier te laat en ongeveer 31 procent ontving het dossier helemaal niet.

Ondergeschoven kindje

Gemeenten die vragen om een kopie van een volledig psychologisch onderzoeksverslag. Ambtenaren die willen aanschuiven bij een (evaluatie-)gesprek met hulpverlening. Dergelijke signalen ontvangt Balans regelmatig van ouders. ‘En dat terwijl het recht op privacy een internationaal recht én een grondrecht is’, stelt de vereniging. Gemeenten verwerken te veel (bijzondere) persoonsgegevens zonder dat dat noodzakelijk is. Er is bovendien sprake van ‘een gebrek aan deugdelijke informatievoorziening aan ouders en jongeren’. Professionals zijn niet goed op de hoogte van de regels rondom privacy. Het belang van het volgen van de privacywetgeving lijkt een ondergeschoven kindje.

Vrijelijk delen

Daar komt nog bij dat ouders hun toestemming voor het delen van (bijzondere) persoonsgegevens vaak niet ‘vrijelijk’ kunnen geven. Bij hun jeugdhulpaanvraag verkeren ze immers in een afhankelijke positie. Balans concludeert dat het recht op inzage geregeld wordt geschonden, en daarmee ook het recht op verwijdering en/of correctie van de persoonsgegevens. ‘Dit alles zorgt voor een vérgaande en onacceptabele inbreuk op het recht op privacy van kinderen en ouders vaak zonder dat hier een noodzaak of grondslag voor is’, aldus de belangenorganisatie.

‘Lastige’ ouders

Hoewel de verwerker de persoonsgegevens zorgvuldig en op correcte wijze moet gebruiken, ligt die verantwoordelijkheid in de praktijk vaak bij ouders. Zij moeten ‘dit zelf bewaken’. Het wordt ouders vaak verweten als zij zich beroepen op de privacyregels, bemerkt de oudervereniging: ‘Zij worden bestempeld als ‘lastig’, en niet zelden worden zij vervolgens nog meer onder druk gezet om gegevens te delen. Dit terwijl het gaat om een wettelijk recht, en niet om een ‘gunst’ die wordt gevraagd.’