Open brief aan winnaars verkiezingen Gemeenteraad

Beste winnaars,

U heeft een plek veroverd in de raad, gefeliciteerd! Nu begint natuurlijk het echte werk. De situatie in Oekraïne laat zien dat democratie zowel kwetsbaar als waardevol is. Reden te meer om uzelf goed voor te bereiden op uw rol als vertegenwoordiger van de democratie. En zoals dat werkt in een democratie: inwoners echt betrekken bij het bestuur van hun eigen gemeente.

Uitdagingen

Binnen het sociaal domein is de lijst van uitdagingen die voor u ligt lang en taai: bestrijden armoede, vernieuwen wijkenaanpak, verminderen kansenongelijkheid, doorbreken vastgelopen jeugdhulpstelsel, opvangen vluchtelingen en zorgen voor een inburgeringsstelsel dat wél werkt. En dan moet er ook nog worden gedacht aan de sociale impact van de energietransitie en inclusiviteit & diversiteit. Dit werk wordt bemoeilijkt door afnemend vertrouwen in de overheid. Een hersteloperatie is nodig, waarbij de raad een echt benaderbare overheid kan helpen creëren.

Dialoog met inwoners

De uitdagingen waar de lokale overheid voor staat én het afgenomen vertrouwen in diezelfde lokale overheid kunt u oplossen door actief samen te werken met inwoners. Want: de opgaven zijn te groot en te complex om vanuit een ivoren toren op te lossen. En: vertrouwen win je alleen terug door de dialoog aan te gaan.

Sinds de toeslagenaffaire groeit het aantal gemeenten en regionale sociale diensten dat ons vraagt mee te denken over hoe je inwoners bejegent. Niet vanuit wantrouwen, procedures of stroomschema’s. Maar door te laten zien dat de gemeente een verzameling individuen is, met échte aandacht en tijd om te luisteren. En die transparant moeten zijn over verwachtingen en bedoelingen.

5 tips voor het behalen van jullie doelen

Kortom: u moet het samen met de inwoners doen. Om u te helpen uw doelen te bereiken, geven we 5 tips. Daarbij putten we uit de 33 jaar ervaring die wij als bureau hebben met het oplossen van sociale vraagstukken.

1. Werk opgavegericht
Grote vraagstukken kun je het beste in samenhang oplossen. En: alleen als gemeenten duurzaam en langdurig investeren kom je tot resultaat. Dit vraagt van u een langjarige, actieve verbintenis met uw inwoners. Wij noemen dat: programmatisch of opgavegericht werken.

Een mooi voorbeeld is de wijkenaanpak. Wijken zijn meer dan een geografische eenheid. Het zijn gebieden waar sprake is van gelijktijdig optredende zorgelijke fenomenen als kansenongelijkheid, voortijdig schoolverlaten, uitsluiting op de arbeidsmarkt, gebrek aan sociale veiligheid, groei van criminaliteit, polarisatie en sociale spanningen. Los van elkaar los je deze problemen niet op. In samenhang maak je meer kans.

2. Sta open voor oplossingen uit onverwachte hoek
Bij opgavegericht werken is de stem, de ervaring en de deskundigheid van de inwoner even leidend als de ambitie van het college of de agenda van de raad. Inwoners die verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen situatie worden echter nog te vaak gezien als een bedreiging. Het tegendeel is waar. Als geen ander ervaren inwoners iedere dag opnieuw hoe problemen elkaar kunnen versterken.

Mensen die zelf het heft in handen nemen, worden bijna als vanzelf experts. Vanuit die expertise ontwikkelen ze vaak zelf oplossingen, die ook nog eens worden gedragen door de omgeving. Misschien zijn het niet de oplossingen die het gemeentehuis in eerste instantie graag zou zien, maar erken de waarde. Inwoners willen zich hierbij gesteund voelen door hun overheid. Wie vertrouwen geeft, krijgt daar vertrouwen voor terug. Blijf zodoende in gesprek, ook wanneer dat face to face niet (meer) kan.

3. Vier kansengelijkheid en inclusie in brede zin
Moedig lokale gemeenschappen die kansengelijkheid bevorderen aan om zich te laten zien en subsidieer organisaties die het verschil kunnen maken. Faciliteer organisaties die bijvoorbeeld de zichtbaarheid, trots en veiligheid van LHBTI+ gemeenschappen bevorderen, discriminatie en racisme tegengaan of de impact van onze (koloniale) geschiedenis in onze samenleving breed onder de aandacht brengen. Stimuleer brede allianties op lokaal niveau om samen tot gemeenschappelijke uitgangspunten en een actiegerichte agenda kunnen komen. Kortom: wees u bewust van de verschillende bouwstenen die kansengelijkheid en inclusie op lokaal niveau kunnen bevorderen.

4. Benadruk onderlinge overeenkomsten!
Soms kost het moeite begrip op te brengen voor opvattingen en standpunten van inwoners. Tijdens de coronacrisis ontstond soms de reflex alle boze mensen en vormen van protest op één hoop te gooien. Wees alert op de onderlinge verschillen tussen mensen die op het oog hetzelfde lijken. Onze ervaring leert: polarisatie ga je tegen door onderlinge overeenkomsten te benadrukken.

5. Laat u inspireren!
Verandering is niet altijd makkelijk en in een dag gerealiseerd. Dat neemt niet weg dat oplossingen altijd voor handen zijn, ook al zijn die niet direct zichtbaar. Wij helpen u graag om deze oplossingen boven water te halen.

Namens alle collega’s van RadarAdvies wens ik u de komende vier jaar veel succes met uw belangrijke werk voor de lokale democratie.