Genderkloof gedicht met genderspecifiek trainingsaanbod

Mannelijkheid staat nog steeds centraal in de opleidingswereld. Ook in het sociaal domein. Je kunt je daarover verbazen, je kunt uitleggen hoe dat komt en je kunt de genderkloof dichten met een specifiek trainingsaanbod. Regina van Lent van Vessem en Roos Verhagen doen dat in dit artikel allemaal. Lees hoe gelijkheid tussen mensen in 2021 terrein gaat winnen in trainersland.

Het ging toch zo goed?

Geen enkele training aan professionals in het sociaal domein lijkt zich specifiek te richten op gender. Dat lijkt ook overbodig. Mannen en vrouwen kunnen immers prima dezelfde dingen leren. Toch zitten daar verborgen risico’s aan. Hoewel de opleidingen en trainingen op het eerste gezicht neutraal ogen, is de kans groot dat er een systematische afwijking (bias) ontstaat die mannelijkheid bevoordeelt.

 

Mannelijke bias

De oorsprong van deze bias laat zich verklaren vanuit het concept gender. De meeste mensen zien gender gekoppeld aan het fysieke geslacht. Maar als je gender bekijkt als een set sociale regels, dan heb je het dus over de sociale verwachtingen en normen die een specifieke cultuur heeft gekoppeld aan het fysieke geslacht.

Genderidentiteit leren we al op jonge leeftijd, bijvoorbeeld met speelgoed. Het zijn de bekende voorbeelden, van de jongetjes die autonomie en ruimtelijk inzicht ontwikkelen door spel met blokken of brandweerauto’s, en de meisjes die juist verzorgende, altruïstische en verbindende kwaliteiten ontwikkelen door spel met poppen. Zo worden mannelijk of vrouwelijk gedrag meestal onbewust geïnternaliseerd en als natuurlijk beschouwd.

 

Omgaan met agressie en emotie: vrouw is lief, man is assertief?

De professionele wereld waardeert mannelijke eigenschappen, zoals assertiviteit en emotioneel stoïcisme, sterk. Het is geen verrassing dat de meeste bedrijven die trainingen of opleidingen voor het sociaal domein aanbieden geleid worden door mannelijke directeuren en managers. Logisch dat trainingen en opleidingen daarmee ook meer ontwikkeld zijn vanuit mannelijk perspectief. En hoewel mannelijke trainers ongetwijfeld hun best doen om rekening te houden met de ervaringen van vrouwen, blijft het toch gokken wat precies hun behoeftes en uitdagingen zijn.

Je ziet dit aan de trainingen gericht op omgang met emotioneel en agressief gedrag. Om te beginnen zijn definiëring en categorisering van agressief gedrag niet allesomvattend, vooral voor vrouwen. Hoewel het herkennen van grensoverschrijdend gedrag in de trainingen vaak aan bod komt, gaat het zelden over seksueel grensoverschrijdend gedrag. Toch komen veel sociaal werkers hiermee in aanraking en vrouwen zijn hier significant vaker het slachtoffer van.

 

Grijs gebied

Uit onderzoek van RadarVertige blijkt dat vrouwelijke werknemers ook seksueel grensoverschrijdend gedrag willen behandelen in de training.

Momenteel zit veel van dit gedrag in een grijs gebied. Respondenten gaven aan dat specifiek seksueel grensoverschrijdend gedrag, zoals flirten, aanstaren of het maken van seksuele opmerkingen niet direct agressie is. Dat brengt onduidelijkheid: mogen zij dit accepteren of niet? Hoe geven zij het beste hun grens aan? Omdat het aandeel vrouwen werkzaam in het sociale domein groot is, is het belangrijk om hieraan aandacht te besteden. 

 

Grenzen stellen

In agressietrainingen ligt veel nadruk op assertiviteit en duidelijkheid. Zodra een inwoner of cliënt agressie vertoont, gaat de medewerker idealiter kalm en rationeel een grens aangeven. Gedrag dat makkelijker is voor mannen.

Uit onderzoek van RadarVertige blijkt dit gedrag een grotere uitdaging voor vrouwen. Zij leven zich in de agressor in en hebben hierdoor moeite met het stellen van een duidelijke grens. Zo negeren ze regelmatig hun intuïtie, die grensoverschrijding al aangeeft.

 

Genderrol

Bovendien blijkt dat inwoners of cliënten negatief reageren wanneer de sociaal werker gedrag vertoont dat in strijd is met de traditionele genderrol. Treedt een vrouw dus te assertief of hard op? Grote kans dat dit de agressie voedt omdat de behoefte aan mannelijke dominantie onder druk staat.

Ook voor mannen zit hier een uitdaging. Zij communiceren soms juist té hard en duidelijk. Dat bemoeilijkt communicatie met de klant al snel. Mannen en vrouwen ervaren dus verschillende uitdagingen in hun omgang met emotioneel en agressief gedrag.

 

Stress als verzuimoorzaak

Nederland kampt met een verzuimprobleem. Van de groeiende groep mensen die zich (langdurig) ziekmeldt, benoemt 25% stress als verzuimoorzaak. Dit heeft veel impact op de werkvloer. Bescherming van de mentale gezondheid van werknemers door het afhouden van stressoren is urgenter dan ooit.

 

Hoe dan?

RadarVertige ontwikkelt een genderspecifiek trainingsaanbod. Niet omdat een ‘mannelijke’ of ‘vrouwelijke’ aanpak van agressief gedrag beter is. Wel om iedere professional in het sociaal domein goed toe te rusten.

De eerste nieuwe training is speciaal ontwikkeld door vrouwelijke trainers. Met meer aandacht voor de ervaringen van vrouwelijke professionals en hun manier van handelen bij emotioneel en agressief gedrag. Deelnemers leren in situaties van emoties en agressie een balans te vinden in empathisch en assertief handelen. Ook is er aandacht voor seksueel grensoverschrijdend gedrag en manieren om dit te verwerken.

 

Langer lontje

Omgaan met emotioneel en agressief gedrag blijft ook voor mannen uitdagend. Daarom ontwikkelt RadarVertige meteen een training gericht op het ontwikkelen van een meer empathische communicatiestijl. Hierin leren mannelijke professionals, die snel te bot en kortaf met een emotionele cliënt omgaan, juist een langer lontje te creëren.

Te lang was mannelijkheid de norm bij het trainen op omgaan met agressief gedrag. RadarVertige brengt hierin verandering en dicht de genderkloof.

 

Meer weten over deze genderspecifieke trainingen? Neem contact op met Regina van Lent van Vessem bij RadarVertige: r.vanvessem@radarvertige.nl – 06 2166 6911.

 

Onderzoeksrapport Stoppen met maar doorgaan aanvragen

U kunt hier het rapport Stoppen met maar doorgaan opvragen, dat is verschenen naar aanleiding van het in opdracht van RadarVertige uitgevoerde onderzoek

 

Over de auteurs

Regina van Lent van Vessem (foto), trainer/opleidingsadviseur bij RadarVertige, ontwikkelt genderspecifieke trainingsaanbod. Zij doet dat gevoed door de reacties van deelnemers en vanuit ruime ervaring in de jeugdzorg en het trainen op agressieaanpak.

Onderzoeker Roos Verhagen ondersteunt met onderzoek en artikelen. Zij is afgestudeerd in critical gender and sexuality studies aan de UvA van Amsterdam. Ongelijkheid binnen de (preventieve) agressieaanpak is binnenkort verleden tijd.