Verhuisadviseur Senioren: geschikte interventie voor doorstroming op woningmarkt

Om uitzonderlijk grote aantallen verhuizingen gaat het niet; toch levert een verhuisadviseur voor senioren interessante maatschappelijke resultaten op. Vooral als deze gecombineerd wordt met andere interventies om de doorstroming van ouderen in de sociale huursector te bevorderen. Verschillende corporaties en gemeenten hebben er inmiddels ervaring mee. In Utrecht is men anderhalf jaar bezig.

Passend wonen

De druk op de sociale huurvoorraad is groot en er komt steeds meer aandacht voor het doelmatig benutten van de voorraad. Maar hoe komt de juiste doelgroep in de juiste woning terecht? Het vrijmaken van grote sociale huurwoningen is een stap in de goede richting. Veel oudere huurders wonen in zo’n woning. Als zij worden gestimuleerd om te verhuizen naar een kleinere (gelijkvloerse) woning, komen woningen vrij voor (jonge) gezinnen, die op bun beurt een woning vrijmaken voor starters. Dat oudere huurders naar een passende woning verhuizen, levert bovendien een bijdrage aan de wens van de overheid om ouderen langer zelfstandig thuis te laten wonen.

 

Verhuisgeneigdheid

Het mes snijdt dus aan twee kanten. Maar de verhuisgeneigdheid onder ouderen is klein. Dat heeft verschillende redenen. Veel ouderen wonen al decennialang in hun huidige woning en kunnen daar moeilijk afscheid van nemen. De huurharmonisatie speelt een rol: de huurprijs van een ‘nieuwe’ kleinere woning is hoger dan de huur van de ‘oude’ grotere woning. De huurtoeslag compenseert dit maar ten dele. Ook kan de positie als woningzoekende slecht zijn: ouderen die niet of kort staan ingeschreven, komen minder snel aan de beurt. Tot slot weten veel ouderen moeilijk de weg te vinden naar het woningaanbod en relevante regelingen, ook al heeft een deel van hen toegang tot internet.

 

Drie interventies

Om te komen tot een duidelijke versnelling van het aantal verhuizingen van ouderen, is een combinatie van drie interventies nodig:

1. persoonlijke begeleiding van ouderen in het vinden van een passende woning,
2. een financiële prikkel instellen, zoals korting op de nieuwe huurprijs of huurgewenning
3. de positie als woningzoekenden verbeteren, bijvoorbeeld door senioren voorrang te verlenen boven andere woningzoekenden.

Aldus luiden de conclusies van een aantal deskundigen, die met één of meer van deze interventies ervaring hebben opgedaan, en die eind 2014 op initiatief van Platform 31 bijeen kwamen.

 

Utrechtse verhuisadviseur

In Utrecht wordt toegewerkt naar een combinatie van deze interventies. Hier werkt sinds eind 2013 een Verhuisadviseur Senioren, daarbij na driekwart jaar ondersteund door een voorrangsregeling voor senioren die van een grote naar een kleine sociale huurwoning verhuizen. In het voorjaar van 2015 kom daar – zo is het streven - een huurkortingsregeling voor senioren bij. De resultaten van de Verhuisadviseur waren zo bemoedigend dat het project tot minimaal eind 2015 is verlengd. De Verhuisadviseur heeft in één jaar tijd 177 huishoudens geadviseerd. Bij 84 van deze huishoudens vond een huisbezoek plaats. Van deze huurders laat straks 50 procent een grote woning achter. Na één jaar waren 32 huishoudens verhuisd.

Maatschappelijke effecten

De maatschappelijke effecten van genoemde interventies zijn breed. Zo gaat het woningaanbod zich weer beter voegen naar de woningvraag. Méér huishoudens, die aangewezen zijn op een sociale huurwoning, komen passend te wonen. Senioren kunnen bovendien langer zelfstandig blijven wonen. Bijkomende effecten zijn, dat minder gewilde woningen weer beter verhuurbaar worden doordat ze extra onder de aandacht worden gebracht. De verhuisadviseur verzamelt ‘en passant’ veel informatie over woonwensen van ouderen en hoe ouderen de huidige woningvoorraad beoordelen. Dat levert handige beleidsinformatie op voor corporaties en gemeente! Tot slot blijkt dat velen de Verhuisadviseur een warm hart toedragen. Een dergelijk initiatief kan bijdragen aan het positieve imago van corporaties en gemeente, mits overigens op de juiste manier wordt gecommuniceerd. Want stigmatisering van de doelgroep ligt op de loer, en als je niet oppast denken oudere huurders dat ze hun huis uit moeten.

 

Terugverdienen

Van verhuisidee tot verhuizing is een lang proces voor de meeste ouderen. Eén jaar Utrechtse Verhuisadviseur is niet voldoende om tot afgeronde conclusies te komen. Wel werd duidelijk dat de verhuisadviseur voorziet in een behoefte van ouderen aan ondersteuning tijdens het oriëntatie- zoek- en verhuisproces. Ook draagt de verhuisadviseur bij aan de doorstroming op de woningmarkt. Een (nog beperkte) verhuisketenanalyse leverde bovendien interessante resultaten op ten aanzien van de extra huuropbrengsten: de gemiddelde huursprong van de achtergelaten (grote) huurwoning betrof € 168. De investeringen die een verhuisadviseur met zich meebrengt (vooral personeelskosten) kunnen met deze huuropbrengsten worden terugverdiend.

 

Meer weten?

De Utrechtse Verhuisadviseur Senioren is een project waarbij nauw word samengewerkt met de Utrechtse woningcorporaties, de gemeente en professionals in wonen, zorg en welzijn. Het project werkt met vrijwilligers die worden opgeleid tot (vrijwillig) verhuisadviseur. Wilt u meer weten over de Verhuisadviseur Senioren en de andere, op doorstroming gerichte interventies, dan kunt u contact opnemen met Claartje Sadée, Stade Advies, c.sadee@stade.nl of 0646116323.

Lees ook ons Whitepaper Voorlopige eindrapportage Verhuisadviseur Senioren.