Naar duurzame arbeid voor kwetsbare jongeren

De arbeidstoeleiding van kwetsbare jongeren is een complex vraagstuk. Er zijn veel verschillende partijen bij betrokken, allemaal met hun eigen belangen en competenties. De invoering van de Participatiewet heeft de rollen van deze netwerken veranderd. Het UWV is minder nadrukkelijk betrokken bij de arbeidstoeleiding, terwijl gemeenten juist meer ondersteuning gaan bieden. Bovendien stromen er steeds meer jongeren met een arbeidsbeperking uit het regulier onderwijs. De werkgevers is gevraagd om meer werkplekken te realiseren en het ligt voor de hand dat ook andere partijen op het gebied van zorg, werk en onderwijs een rol gaan spelen bij de arbeidstoeleiding van deze jongeren.

Te veel verschillende perspectieven

De betrokkenheid van verschillende casemanagers, vanuit verschillende perspectieven en doelstellingen, maakt het er voor de jongeren niet overzichtelijker op. Die zijn vaak veel tijd en energie kwijt om met iedereen te onderhandelen over de meest adequate inzet. Zelfs kunnen de verschillende invalshoeken leiden tot strijdige standpunten in advies of ondersteuning.

Convenant en afstemmingsoverleg

De relevante organisaties moeten bij arbeidstoeleiding soepel samenwerken. Een mogelijke oplossing daarvoor is een samenwerkingsconvenant op management- en/of bestuursniveau, gecombineerd met een afstemmingsoverleg om het praktische, multidisciplinaire proces te stroomlijnen. We hebben het dan dus niet over nieuwe professionele organisaties, maar over een optimale inzet van al bestaande organisaties en werkwijzen.

Transitieconsulent

De jongeren hebben een vaste en deskundige coach nodig die hen bijstaat om hun hulpvragen te formuleren, indicatieprocedures voor te bereiden en hulpverlening te managen. Die coach oftewel transitieconsulent neemt nadrukkelijk geen verantwoordelijkheden van regelinggebonden casemanagers en begeleiders over, maar zorgt dat de jongere alle procedures en mogelijkheden begrijpt en daadwerkelijk wordt geholpen. Daarbij is het geen afzonderlijke functie, maar een rol die een samenwerkingspartner in het afstemmingsoverleg aanneemt om een integrale ketendienstverlening te realiseren.

Arbeidsmarkt

Zolang jongeren op lagere en middelbare school zitten, richt de transitieconsulent zich vooral daarop. Zodra het kiezen en volgen van een beroepsopleiding in beeld komt, verschuift de focus van de ondersteuning richting arbeidsmarkt. Daarbij is ook aandacht voor onder meer functionele- en mentale belastbaarheid, voorzieningen en jobcoaching. Bovendien helpt de transitieconsulent bij de concrete instap in het arbeidsproces én de ondersteuning tijdens dat arbeidsproces. We hebben het dan ook over zaken als toeleiding naar de arbeidsmarkt, realiseren van werkplekaanpassingen en empowerment.

Doorzettingsmacht

Om problemen effectief aan te kunnen pakken, moet de transitieconsulent beschikken over doorzettingsmacht vanuit de keten, dus mandaat hebben om (een aantal) instrumenten van de samenwerkende partners integraal in te zetten. Dat is haalbaar door de transitieconsulent integraal te koppelen aan een jongere, waarbij de jongere zelf de regie houdt.

Alle betrokken partijen moeten de rol van transitieconsulent kunnen vervullen en bereid zijn (een deel van) de beschikbare instrumenten over te dragen. De samenwerkende organisaties zorgen voor een gelijkwaardige belasting per transitieconsulent.

Ondersteuningspakket

Vanuit praktijkervaringen in Friesland en Noord-Holland is een draaiboek met bijbehorende instrumenten ontwikkeld. Daarmee kunt u een sluitende aanpak uitwerken, compleet met samenwerkingsconvenant, afstemmingsoverleg en transitieconsulent. U kunt dit ondersteuningspakket of meer informatie over het principe van de transitieconsulent opvragen via Ben Vermolen (b.vermolen@radaradvies.nl) of Ferdinand Oort (f.oort@radaradvies.nl).