RvS: regel specialistische jeugdzorg landelijk

De Raad van State vraagt zich af waarom de regering niet kiest voor een landelijke inkoop en financiering van specialistische jeugdzorg. Gemeenten hebben immers beperkt invloed op de instroom, uitstroom en inkoop(voorwaarden) van deze vorm van zorg. Het adviesorgaan vindt dat het kabinet tevens meer duidelijkheid moeten bieden over de reikwijdte van de jeugdhulpplicht en de financiële randvoorwaarden voor de jeugdzorg.

Dat zegt de Raad van State (RvS) in een advies van het wetsvoorstel Verbetering beschikbaarheid jeugdzorg. Deze wet moet gemeenten verplichten om gezamenlijk specialistische jeugdzorg via jeugdregio’s in te kopen. Het gaat hierbij om kinderbeschermingsmaatregelen, jeugdreclassering en nog aan te wijzen vormen van gespecialiseerde jeugdhulp. Met regionale inkoop wil het kabinet ervoor zorgen dat deze vormen van zorg altijd beschikbaar zijn. Het voorstel maakt landelijke inkoop van specialistische jeugdzorg eveneens mogelijk.

Inkoop en financiering

Het regeringsvoorstel wordt gezien als een eerste stap in de uitwerking van de Hervormingsagenda Jeugd. Weliswaar onderschrijft de RvS het belang van verplichte regionalisering en standaardisering, maar de Afdeling advisering ziet ook beren op de weg. Zo hebben gemeenten ‘slechts beperkt invloed op de instroom, uitstroom en inkoop(voorwaarden) van specialistische jeugdzorg.’ Het is daarom de vraag ‘waarom de regering er in het wetsvoorstel niet voor heeft gekozen om deze zeer specialistische vormen van zorg vanuit het Rijk in te kopen en te financieren’, schrijft de onafhankelijk adviseur van de regering.

Regio-indeling

Daarbij heeft het adviesorgaan ook bezwaren ten aanzien van de regionale indeling van gemeenten. Die wordt niet bij wet, maar bij ministeriële regeling bepaald. Dit omdat er zo ‘slagvaardig’ kan worden gehandeld als blijkt dat een regio niet goed functioneert en de beschikbaarheid van specialistische jeugdzorg in gevaar komt. De RvS snapt niet waarom de bewindslieden daarvoor hebben gekozen. Zij adviseert om in het wetsvoorstel zelf de regio-indeling op te nemen en te bepalen welke vormen van specialistische jeugdhulp verplicht moeten worden geregionaliseerd. ‘Het is beter dit in de wet te plaatsen dan in een ministeriële regeling’, zo luidt het advies.

Reikwijdte en financiële randvoorwaarden

Daarnaast vindt de RvS dat het kabinet meer duidelijkheid moet bieden over de betekenis van beschikbaarheid van jeugdzorg. ‘Het is onduidelijk of dit meer van gemeenten vraagt dan nu het geval is. Ook vraagt dit om afbakening van de reikwijdte van de jeugdhulpplicht en helderheid over de financiële randvoorwaarden voor de jeugdzorg.’

Toezicht

Tot slot maakt de Afdeling advisering zich zorgen over de eisen die de wet stelt aan de toezichtstructuur en de financiële verantwoording voor jeugdhulpaanbieders en gecertificeerde instellingen (GI’s), die verantwoordelijk zijn voor kinderbescherming en jeugdreclassering. De RvS vindt een verplichte interne toezichthouder voor (alle) jeugdhulpaanbieders en GI’s ‘niet proportioneel’. ‘Jeugdhulpaanbieders zijn relatief vaak kleine zorgaanbieders, die laagdrempelige vormen van ondersteuning bieden. Volgens de toelichting zou de eis van een interne toezichthouder disproportioneel zijn voor aanbieders met minder dan 10 jeugdhulpverleners gezien de administratieve lastendruk’, aldus de regeringsadviseur. Hetzelfde geldt voor de eisen voor een transparante (financiële) bedrijfsvoering.