Pubergesprekken doorgeslagen preventie?
Nederland beschikt over zeer goede preventieve jeugdgezondheidszorg. De kosten die hiervoor worden gemaakt verdienen zich in het algemeen meer dan terug in het voorkomen van duurdere zorg op een later moment. Voorkomen is beter en goedkoper dan genezen. Maar je kunt ook overdrijven.
Is het bijvoorbeeld, in een land waarin 95% van de kinderen de gelukkigste kinderen van de wereld zijn, nodig om alle kinderen in het voortgezet onderwijs een individueel pubergesprek te laten voeren met een arts of verpleegkundige? Een consult over veilig vrijen, alcohol, drugs, pesten en, hoe kan het anders gezien de laatste media hype, het voorkomen van overgewicht.
Dat is wel het voornemen van Minister Schippers en Staatssecretaris Veldhuijzen van Zanten die vorige week met een actieplan naar buiten kwamen waarvoor maar liefst 26 miljoen is uitgetrokken. Geld dat daarmee niet beschikbaar is voor kinderen die nu bijvoorbeeld op een wachtlijst in de jeugdzorg staan. Gaat hier voorkomen niet ten koste van genezen?
Waarom geld steken in pubergesprekken voor alle kinderen? Omdat we niet durven te selecteren op basis van risico analyse? Een hoge prijs voor gebrek aan politieke moed. Gaan we die gesprekken op basis van vrijwilligheid voeren terwijl we weten dat juist de groep die dan niet komt opdagen de meest relevante doelgroep is? En wat is eigenlijk de toegevoegde waarde van een relatief duur pubergesprek ten opzichte van de vele al bestaande informatiecampagnes? Geloven we echt dat één zo’n gesprek tot gedragsverandering gaat leiden?
Mijns inziens is hier sprake van een typisch staaltje doorgeslagen preventie denken en verspilling van belastinggeld ten kosten van kinderen die echt in de knel zitten. De Nederlandse jeugdgezondheidszorg zou in dit verband zijn goede naam eer aan doen wanneer ze ook nog eens kritisch zou kijken naar de noodzaak om alle kinderen in de leeftijd van nul tot twaalf jaar periodiek te controleren. Dit mede in het licht van het feit dat adequate actie richting het kleine percentage ouders dat niet komt opdagen vaak uitblijft.
Natuurlijk is alle aandacht voor het informeren van ouders en jeugdigen voor de gevolgen van risicovol en ongezond gedrag meegenomen, maar dat kan ook een stuk creatiever en goedkoper. Denk aan het wettelijk verplichten van fabrikanten van het vermelden van gezondheidsrisico’s op de verpakking van bepaalde producten en differentiatie van BTW tarieven voor gezonde en ongezonde producten.
Kortom, voorkomen is beter dan genezen, maar kan veel slimmer, gerichter en daarmee goedkoper worden georganiseerd en kent ook grenzen wat betreft effectiviteit. Ongericht verder investeren in preventie voor de 95% gelukkigste kinderen in de wereld gaat ten koste van de financiële ruimte om de 5% kwetsbare kinderen te helpen die echt in de knel zitten.
Onze Erik wordt niet gehinderd door inzicht. Maar dat waren we in Amsterdam al van hem gewend. Het is briljant hoe hij aantoont niet te begrijpen dat hij niet bezig is te controleren op misbruik, maar om problemen op jonge leeftijd voor te zijn of snel aan te pakken zodat we niet op korte termijn of latere leeftijd de scherven moeten opruimen tegen een vele malen hogere prijs. Leuk om informatiefoldertjes uit te delen en te geloven dat "95% van de kinderen de gelukkigste kinderen van de wereld zijn" maar iemand met een beetje opleiding (in willekeurig welke richting) en kennis van de ontwikkeling van kind tot volwassene, de verschillende stadia en bovenal, de invloed van de school, omgeving, thuissituatie op de latere ontwikkeling roept niet zoiets kortzichtigs als Erik. Veel zorgkosten nu bij volwassenen komen voort uit slechte begeleiding in de jeugdjaren. Wil Erik beweren dat hooguit de 5% ongelukkige kinderen later met die problemen bij bij de hulpverlening aanschuift... ? We weten allemaal dat de echte problemen dan pas duidelijk worden, dan maar liever een verplicht gesprek zodat ook de dikke, gepeste, en (bijvoorbeeld die door vader, oom, dominee of wie dan ook misbruikte) stille kinderen eens tegenover een luisterend oor komen te zitten en misschien, heel misschien hun geheim vertellen, of gewoon ongevraagd advies krijgen over sporten en gezond eten voor ze zo oud zijn dat de kilo's er niet meer vanaf te dieeten zijn.