Regeldruk in jeugdzorg nog altijd niet afgenomen

De inspanningen van het ministerie van Volksgezondheid om de administratieve druk voor medewerkers in de jeugdzorg te beteugelen hebben nog amper resultaat behaald. Sterker nog: driekwart van de jeugdprofessionals overweegt wel eens om de sector te verlaten vanwege al het papierwerk. 

Carrièreswitch
Dat blijkt uit een enquête van vakbond FNV en journalistiek platform Pointer. Van de ondervraagde jeugdzorgmedewerkers heeft 94 procent de administratieve druk sinds de decentralisatie in 2015 zien toenemen. De frustratie lijkt inmiddels het kookpunt te bereiken: drie op de vier jeugdprofessionals vindt de doorgeschoten bureaucratie een reden om een carrièreswitch te overwegen. Ruim een derde denkt daar zelfs vaak of heel vaak over.

Speciaal adviseur
Jeugdzorgmedewerkers signaleren al langer dat er vanwege allerlei verplichte rompslomp, zoals het verantwoorden van uren en het schrijven van rapportages, te weinig tijd overblijft om daadwerkelijk voor kinderen en gezinnen te zorgen. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) stelde daarom eind 2018 oud-VVD-minister Rita Verdonk als speciaal adviseur aan om de regeldruk te verminderen. Maar volgens jeugdprofessionals hebben die inspanningen nog nauwelijks vruchten afgeworpen. Slechts 2 procent is van mening dat de administratielast merkbaar is verminderd.

Systeemverandering
'Het is echt onbegrijpelijk dat er zoveel tijd, aandacht, energie en geld naar zo’n programma gaat en dat bijna niemand merkt dat het geholpen heeft', zegt FNV-bestuurder Maaike van der Aar in reactie op het onderzoek. 'Dan zie je dat er meer nodig is dan een speciaal adviseur met goede bedoelingen om daadwerkelijk iets te verbeteren. Als je echt resultaat wilt boeken dan is een systeemverandering nodig. Wij willen daarom onder meer dat professionals en cliënten zo veel mogelijk zelf aan het roer komen te staan. Door hen de regie te geven, snijd je een groot deel van de onnodige bureaucratie de pas af.'

Verantwoording
Van der Aar legde eerder aan Binnenlands Bestuur uit waarom het afschaffen van tijdschrijven – het van minuut tot minuut vastleggen van werkzaamheden – een ingewikkeld proces is. 'Gemeenten zeggen: als we tijdschrijven helemaal afschaffen, dan hebben we geen enkele vorm van verantwoording meer. En het gaat om gemeenschapsgeld, daar wil je toch iets van verantwoording voor zien, dat snappen wij ook wel.'

Veel stappen
'Het is een heel weerbarstig proces', verklaart Verdonk tegenover Pointer, reagerend op de bevindingen van het onderzoek. 'Als het heel makkelijk was dan was het al lang opgelost, maar dat is het niet. Gemeenten willen heel graag alles verantwoord hebben en professionals zeggen ‘je moet ons veel meer vertrouwen’. Dat zijn heel veel stappen die je moet nemen voordat je echt tot resultaten kan komen.'

Overuren
Uit het onderzoek van FNV en Pointer blijkt verder dat jeugdprofessionals slechts een derde van hun tijd kunnen besteden aan de zorg voor kinderen en gezinnen. De rest van de werkdag gaat op aan vergaderen, rapportages maken en beschikkingen aanvragen. Acht op de tien jeugdwerkers moet structureel overuren maken om het werk gedaan te krijgen.

Onhoudbaar
Naast de groeiende druk van papierwerk, is de zorg zelf ook ingewikkelder geworden. Respectievelijk 85 en 91 procent van de respondenten heeft sinds de decentralisatie de zorgvraag en de zorgzwaarte zien toenemen. Dat heeft volgens FNV-bestuurder Van der Aar te maken met groeiende wachtlijsten in de jeugdzorg, waardoor problemen pas in een ernstig stadium aan het licht komen. Al met al vindt 87 procent van de ondervraagde medewerkers het jeugdzorgstelsel op dit moment onhoudbaar.