Reddeloos onder Rutte

Mijn moeder lijdt aan Alzheimer. Desondanks woont ze nog zelfstandig. Goed, ze kan niet zonder begeleiding haar huis verlaten, want ze zou het niet kunnen terugvinden. Koken kan ze ook niet meer, maar daar heeft ze de maaltijdvoorziening voor. 

En tweemaal daags komt de thuiszorg kijken of ze haar medicijnen heeft geslikt. Want door haar dementie vergeet ze dat. Toch vonden we laatst allemaal pillen die ze niet had ingenomen. We vroegen de thuiszorg hoe dit kon.

Het antwoord van de thuiszorgmedewerkster was ontluisterend: ‘Geen idee. Ik vraag haar iedere keer als ik langskom of ze haar pillen heeft ingenomen, en dan zegt ze “ja”’. De thuiszorg, die we inschakelen omdat mijn moeder niet zelfredzaam genoeg is om haar medicijnen in te nemen, gaat er dus vanuit dat zij zelfredzaam genoeg is om dat wel te doen.

Het geval van mijn moeder staat niet op zich. Onlangs concludeerde de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid ook al dat de overheid de zelfredzaamheid van de burger overschat. Er bestaat volgens de raad een behoorlijk verschil tussen wat de wetgever van burgers verwacht en wat zij aankunnen. ‘Soms is het juist de overheid die mensen minder redzaam maakt.’

Diezelfde conclusie wordt nu getrokken door de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving, RVS. De raad beschrijft de situatie van mensen die in de schulden raken, dikwijls omdat ze niet kunnen omgaan met ingewikkelde regels en procedures. Maar gelukkig zijn er dan inkomensondersteunende maatregelen. Er zijn wel dertien regelingen rondom huur-, zorg- en kinderopvang. Die zijn volgens de RVS dermate ingewikkeld dat ze ertoe leiden dat steeds meer kwetsbare Nederlanders in de schulden raken. Als mensen eenmaal zo diep in de schulden zitten dat ze er niet meer zelf uit kunnen komen, dan kunnen ze in aanmerking komen voor schuldsanering.

Voorwaarde is dat ze drie jaar lang hun financiën op orde houden en geen schulden meer maken. Precies die dingen waartoe zij niet in staat zijn gebleken en waardoor zij in de schulden kwamen. Of het nu om mijn moeder gaat of om mensen in de schulden, het mag duidelijk zijn dat zelfredzaamheid niet in alle gevallen de oplossing kan zijn voor mensen die juist door een gebrek daaraan hulp nodig hebben.