Ook Lodewijk Asscher weet het niet meer

De inkt van mijn vorige column over ineffectief overheidsbeleid was nog niet opgedroogd of daar was het banenplan van Minister Lodewijk Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Nu kun je elke week wel een update maken van verspilling bij de overheid, maar dit plan verdient toch wel even aparte aandacht. In de Volkskrant van 22 juni werd het plan door columnist Frank Kalshoven de grond in geboord. Het is louter werkverschaffing voor ambtenaren, consultants, onderzoeksbureaus en accountants, aldus Kalshoven.

Goed beschouwd is het ook geen plan om banen te scheppen, maar een oproep van de minister om 600 miljoen euro stuk te slaan. De bureaucratie druipt er vanaf. Er wordt zelfs van te voren al rekening gehouden met overhead. In de subsidievoorwaarden is bepaald dat de overheadkosten 15% mogen bedragen. Dus een kleine 100 miljoen euro is al legitieme verkwisting. Maar daar blijft het vermoedelijk niet bij. In veel voorstellen zullen ongetwijfeld de woorden “onderzoek”, “inventarisatie”, “analyse”, “evaluatie”, “intake” of “begeleiding” voorkomen. Of woorden van gelijke strekking. En – jawel – de VUT komt terug. Het kiertje van de deur is als volgt omschreven:

Als sectorplannen duidelijk bijdragen aan het behoud van werkgelegenheid en zorgen voor kansen voor jongeren, kan als maatwerk in individuele gevallen de RVU belasting van 52% op vervroegd uittreden door middel van cofinanciering van sectorplannen gedeeltelijk worden gecompenseerd.

De conclusie is dat met 600 miljoen euro per saldo nul komma nul  echte banen worden gecreëerd.

Het banenplan is eigenlijk ook een uiting van radeloosheid. Nu is de minister ook zo eerlijk om te erkennen dat er geen simpele oplossing is. Prima. Maar meer doen dan dit constateren is niet nodig. Doe desnoods net als Rutte of Samsom een oproep om geld uit te geven om de economie te stimuleren. Helpt ook niet, maar het kost waarschijnlijk ook niets. Maar in de politiek is niets doen geen optie dus waag je een gokje met 600 miljoen euro. Het geld moet toch rollen nietwaar? En wat is er mooier dan rollen met andermans geld.

Het banenplan is niet alleen een teken van radeloosheid, maar ook van machteloosheid. Het kabinet heeft zichzelf in een moeilijke positie gemanoeuvreerd door zich te committeren aan de sociale partners. Voeg daarbij de situatie in de Eerste Kamer (waar het kabinet geen meerderheid heeft) waardoor het kabinet helemaal klem komt te zitten. Mede door de val van het kabinet Rutte 1 zijn we na drie jaar nog geen millimeter opgeschoten bij de hervormingen in de woningmarkt, de zorg en de arbeidsmarkt.

De oplossing wordt gezocht in allerlei deelakkoorden, zoals het huurakkoord, het sociaal akkoord en het zorgakkoord. Op deze manier wordt gehoopt indruk te maken in het parlement met als argument “draagvlak in de samenleving”. Met de akkoorden worden de problemen niet opgelost, maar slechts gebureaucratiseerd. Het zijn polderoplossingen, wat betekent compromissen in het kwadraat. Hierdoor wordt het zo complex dat niemand het nog snapt. Hypotheekadviseurs zitten nu nog te studeren op de nieuwe hypotheek voor starters op de woningmarkt. Ook bij het zorgakkoord moeten kolen en geiten worden gespaard. Mooi voorbeeld is de persoonlijke verzorging. Dit zou aanvankelijk worden overgedragen naar de gemeenten, maar dit vinden de zorgaanbieders en verzekeraars geen goed idee. Dan komt er een knip in de dienstverlening zegt men. Onzin natuurlijk, het is voor hen gewoon handel. Omzet. En deze miljardenomzet geef je niet zo maar weg. De  lobby is sterk, dus is er een compromis bedacht. Er komt een gewoon een nieuwe functie bij, en we noemen het thuisverpleging. Inderdaad: moeilijker kunnen we het niet maken.

Rik Bolhuis
Meer columns van Rik Bolhuis leest u hier.