Gemeente mag burger in de gaten houden via social media

Gemeenten mogen informatie van social media gebruiken om mensen die een bijstandsuitkering ontvangen of aanvragen te controleren. De Participatiewet biedt hier volgens de hoogste bestuursrechter een wettelijke grondslag voor. 

Gerechtvaardigd

In een recente uitspraak beaamt de Centrale Raad van Beroep (CRvB) dat de gemeente Heerhugowaard inbreuk heeft gemaakt op het recht op privacy van een man met een bijstandsuitkering, namelijk door zijn Facebookpagina te onderzoeken. Deze inbreuk is volgens de raad echter gerechtvaardigd en voldoet aan de eisen van 'proportionaliteit en subsidiariteit'.

Beperkte inbreuk

‘Voor het college was er niet een minder ingrijpende manier om een goed inzicht te krijgen in de activiteiten van appellant’, aldus de hoogste bestuursrechter op het gebied van sociale verzekeringen. Volgens de raad gaat het bovendien om een beperkte inbreuk van de privacy aangezien de Facebookpagina van de man openbaar is. 

Kapsalon

De zaak draait om een man met een bijstandsuitkering die voor zijn opleiding een taalstage liep bij een kapsalon. Dit meldde hij niet bij zijn gemeente, Heerhugowaard. Via een anonieme melding hoorde deze gemeente dat de man in de kapsalon ook geld verdient, meer dan 50 euro per dag. Deze informatie werd bevestigd door foto’s op de Facebookpagina van de man en ook door meerdere observaties van sociaal rechercheurs.

Informatieverplichting

De gemeente Heerhugowaard zette de bijstandsuitkering vervolgens stop en vorderde eerder ontvangen bijstandsgeld terug. Door zijn werkzaamheden niet te melden schond de man de informatieverplichting, aldus de gemeente. Hierdoor kon zijn recht op een bijstandsuitkering niet goed worden vastgesteld. 

Participatiewet

In het hoger beroep stelde de man dat de gemeente zijn Facebookpagina niet had mogen bestuderen. Hiermee was volgens hem zijn recht op privacy geschonden, zoals vastgelegd in artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). Volgens de CRvB beidt de Participatiewet echter een grondslag voor deze schending. Gemeenten mogen volgens deze wet uitgebreid onderzoek doen naar de juistheid en de volledigheid van de informatie van mensen die een bijstandsuitkering ontvangen of aanvragen. 

AVG

Bestuursorganen die gebruik willen maken van gegevens van burgers moeten hier wel altijd een grondslag voor hebben, óók als het om openbare bronnen gaat. 'Dit volgt uit de Algemene Verordening Gegevensbescherming en volgde ook al uit de Wet bescherming persoonsgegevens', aldus Marie-Claire Wichman, gerechtsauditeur bij de Centrale Raad van Beroep, op de website Zorg & Sociaalweb. 'Er is dus ook in het geval van het gebruik van openbare bronnen wel degelijk sprake van een inbreuk op de privacy.'