Onderzoek: emotionele schade bewoners bij kanaal in Twente

Als er iemand zich goed kan inleven in Groningers die kampen met zware aardbevingsschade, dan zijn het wel talloze omwonenden aan het kanaal Almelo-De Haandrik in Overijssel. Tussen 2011 en 2016 is een eerste deel van het negentiende eeuwse kanaal uitgediept en van nieuwe damwanden voorzien. Vierhonderd mensen dienden in de jaren erna schadeclaims in bij de provincie Overijssel.

Huizen waren verzakt, muren scheurden en kelders begonnen te lekken. Maar ook de emotionele schade is aanzienlijk, blijkt nu uit onderzoek van I&O Research. Gedacht moet worden aan stress, slapeloosheid, depressie en angstklachten.

Het gaat om een enquête onder 182 respondenten, in opdracht van twee van de vier gemeenten waarin het kanaal ligt: Hellendoorn en Twenterand. Zij voeren hiermee een motie uit die vorig jaar in de raad van Twenterand is aangenomen.

Ontevreden

Hiermee openen de beide gemeenten een beerput die ongunstig lijkt voor de provincie Overijssel. De provincie is verantwoordelijk voor de schadeafhandeling en erkende 32 procent van de schadeclaims. Over die schadeafhandeling is de helft van de respondenten ontevreden, onder meer omdat het lang duurde voordat ze een besluit te horen kregen. Daarnaast snappen inwoners niet waarom de woningtaxaties die in opdracht van de provincie uitgevoerd werden, verschillen van taxaties door deskundigen die de bewoners zelf in de arm namen.

Toekomst

Het gemiddelde schadebedrag van een provincietaxateur ligt op 15.584 euro, staat in het onderzoek. De taxaties van contra-experts komen in veel gevallen ruim drie keer zo hoog uit. Niet meer dan 5 procent van de respondenten zegt dat de schade volledig hersteld is. Daarnaast is de meerderheid niet overtuigd dat het herstel voldoende is en dat er geen nieuwe schade kan ontstaan. 'Mede door het uitblijven van een eenduidige aanwijsbare oorzaak van de schade, ervaren respondenten onzekerheid met betrekking tot de toekomst', schrijven de onderzoekers.

Oorzaken

Onderzoeksbureau Deltares deed de afgelopen jaren tweemaal onderzoek naar de oorzaak van de schade aan de woningen. Die causaliteit bleek complex. 'Na grondig onderzoek blijkt dat de schade is ontstaan door een samenspel van veen onder een huis, hoe een huis is gefundeerd en de ondergrond belast, en de gevoeligheid van de ondergrond op wisselende grondwaterstanden', schreef Deltares. 'De werkzaamheden aan het kanaal hebben mede kunnen bijdragen aan het versterken van de verzakkingen. Ook de algehele regionale verdroging speelt een rol.'

Nog niet klaar

Voorlopig is de provincie nog niet klaar met het kanaal Almelo-De Haandrik. Vanaf 2024 of 2025 wordt ook een tweede deel van het kanaal voorzien van nieuwe damwanden. De voorbereidingen zijn nu gaande. Als twee van de doelen formuleert Overijssel: 'Een schadevrije uitvoering door een risico gestuurde aanpak.' En: 'Een tevreden omgeving door een omgevingsgerichte aanpak.'