Onder de 26 te jong, boven de 45 te oud

Het kabinet wil een werkleerplicht invoeren voor jongeren. Jongeren tot 27 jaar die niet werken of naar school gaan en zich melden voor een uitkering moeten van hun gemeente een aanbod krijgen voor werk, opleiding of een combinatie. Is die aanpak ook voor ouderen geschikt?

Raar
'Die leeftijdsgrens van 27 is in ieder geval raar, leren moet je niet koppelen aan leeftijd', zegt Dorinde Brands, adviseur van het Expertisecentrum LEEFtijd – een bureau dat onder meer door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid wordt ingezet voor  projecten om mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt aan de slag te helpen.

'Als je ouder bent dan 27 moet je ook kunnen leren, desnoods tot je honderdste. Die leeftijdsgrens is ook tegenstrijdig aan wat andere ministeries roepen over de noodzaak om levenslang te leren – waar ik het overigens mee eens ben', zegt Brands. De Commissie Gelijke Behandeling heeft niettemin geconcludeerd dat de leeftijdsgrens acceptabel is, mede omdat jongeren die in de bijstand terechtkomen al snel daarin 'vast' blijven.

Ook Brands begrijpt de noodzaak om jongeren uit de bijstand te houden. 'Voortijdig schoolverlaten beperkt de kansen op de arbeidsmarkt. Maar dat geldt voor iedereen die werkloos wordt en niet binnen een half jaar aan het werk komt. Bij het merendeel duurt het dan erg lang voordat ze uiteindelijk toch weer aan de slag gaan, als het nog lukt.'

Geen aanbod
De gedachte dat het onvoldoende loont om iemand te laten leren die niet meer zo jong is, komt Brands vaak tegen. 'Wij berekenen als Expertisecentrum LEEFtijd wel eens de scholingsuitgaven van een bedrijf of instelling. Dan blijkt dat die scholingsuitgaven voor mensen ouder dan 45 dramatisch teruglopen, ook omdat het aanbod niet op hen gericht is.'

Levenslang leren zou ouderen helpen doordat ze gemakkelijker zouden kunnen overstappen naar ander werk. En als ze toch werkloos worden, moet je hen geen scholing onthouden om hun hogere leeftijd, meent Brands. 'Nu mag je pas als je jaren werkloos bent van het CWI een opleiding doen, ook als je meteen weet dat je je wilt omscholen. Dat is zonde.'

Het blijft opmerkelijk hoe vanzelfsprekend werkgevers zich richten op 'jongeren', vindt Brands. 'De groep tot 45 jaar is gewild. Daarna stort het in en wordt switchen of een baan krijgen als je werkloos wordt lastig, behalve als je hoog bent opgeleid en een topfunctie hebt.'

Weinig vertrouwen
Ook  werklozen zelf en arbeidsconsulenten hebben er dan weinig vertrouwen meer in dat een zoektocht naar werk nog zin heeft. Daarom geeft het Expertisecentrum LEEFtijd in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken een training: 'LEF voor consulenten'.

De gemeentelijke consulent leert daarbij de omslag in denken te maken van 'kansarm naar 'kansrijk'. 'Iemand die in de bijstand zit, zit daar vaak niet voor niets. Maar dat houdt niet in dat er geen mogelijkheden zijn', zegt Brands.

Dit is de derde aflevering uit een vijfdelige serie. Volgende week maandag deel vier. Eerder verschenen in deze reeks:
Sociale dienst op zoek naar goede ideeën (02/06/2008)
Laat 45-plussers voor zichzelf beginnen (26/05/2008)