Offer

De scoringskans is aanzienlijk groter dan in de Staatsloterij: ongeveer één op zes zal ergens de komende week te horen krijgen dat hij of zij kan omzien naar een andere betrekking. En nou heeft mijn neef nog nooit een platte prijs gewonnen, maar je zal zien dat hij uitgerekend nù alle geluk van de wereld heeft. Zo’n type is het wel.

Risico van het vak, zie ik u denken. Hoort er een beetje bij, in de wereld van Rijkman Groenink en Peter Stuyvesant. You win some, you lose some. We hebben hem immers met z’n allen ook niet horen klagen toen hij, op de golven van het durfkapitalisme, de wind fors in de rug had en hij de ene na de andere bonus mocht opstrijken. Echter, mijn neef kende Peter Stuyvesant werkelijk alleen maar van de sigaretten – waaraan hij inmiddels, maar dit terzijde, uit arren moede weer begonnen is. Ook ontving hij tot op heden een zeer modaal salaris (zonder enige ‘incentive’ in welke vorm dan ook) en is hij al evenmin in het bezit van een ruimbemeten leasebak-van-de-zaak. Ten minste, dat vermoed ik, want ik ken geen enkel leasebedrijf dat in Lada’s doet.

Ik moest eraan denken toen ik de afgelopen dagen, onder andere op de site van Binnenlands Bestuur, de reacties las op het pleidooi van bijvoorbeeld minister Donner en de VNG te komen tot loonmatiging binnen de overheidssector. De reacties waren op zijn zachtst gezegd niet mals. Maar ze waren ook – helaas, moet ik erbij zeggen – even voorspelbaar als het hondje van Pavlov. Waarom zouden ambtenaren, die toch al de afgelopen honderd jaar in arbeidsvoorwaarden ruim op het bedrijfsleven hebben achtergelopen, in financiële zin moeten opdraaien voor de gevolgen van een crisis die vooral door de markt is veroorzaakt? Als die Bos miljarden in de financiële sector pompt, waarom zouden wij ambtenaren er dan voor boeten? En, o ja, we kunnen ook gewoon de VNG opheffen en het aldus bespaarde geld besteden aan verbetering van de arbeidsvoorwaarden van overheidsdienaren.

Economen zouden al die vragen beantwoorden met de stelling dat loonmatiging in tijden van crisis, in combinatie met andere maatregelen, altijd een beproefd recept is gebleken. Zie bijvoorbeeld het heldere pleidooi, afgelopen zondag, van hoogleraar Bas Jacobs in Buitenhof.

Als niet-econoom zou ik echter vooral het argument willen inbrengen dat ambtenaren, in tegenstelling tot werknemers in het bedrijfsleven, nog steeds een hele hoge mate van baanzekerheid genieten. Die mag dan misschien niet meer zo in beton gegoten zijn als enkele decennia geleden, maar anders dan mijn neef zullen nog weinig van mijn collega’s wakker hebben gelegen bij de gedachte dat de economische crisis hen hun baan kan kosten. Vanuit dat perspectief is een beetje loonmatiging een niet al te groot offer.

Ad Burger